– Laatste woorden, maar niet fameus –
Twee vliegen in één klap, dat moeten Alex Verburg en zijn uitgever gedacht hebben toen ze besloten het laatste interview dat Annie M.G. Schmidt gaf jaren na dato alsnog integraal in boekvorm te publiceren. In mei is het honderd jaar geleden dat Annie Schmidt werd geboren, maar Ik heb truffel, wat heb jij?: het laatste interview met Annie M.G. Schmidt past ook in het thema van de maartse Boekenweek: ‘Curriculum Vitae: Geschreven portretten’. Het boek bevat niet alleen de tekst van het laatste interview. Alex Verburg citeert ook uit een gesprek uit 1991, het jaar waarin Annie Schmidt tachtig werd. Eigenlijk maakte Annie Schmidt toen al de balans op van het en haar leven. Tijdens het schrijven van haar memoires – in 1992 gebundeld onder de titel Wat ik nog weet – stelde Annie Schmidt vast dat schaamte een terugkerend thema is. De oorzaak van die schaamte vond ze niet – of deed ze alsof? – maar ze was er zeker van dat haar bitsheid er een gevolg van was. In het interview uit 1995, het laatste dus, gaat het over grote thema’s – de oorlog; niet meer geloven; de toekomst van de planeet, en natuurlijk: leven, sterven en nabestaan – én over de kleinere geneugten – zoals de taartjes waarop de titel van het boek gebaseerd is – en ongemakken – waaronder steeds minder kunnen zien en in het middelpunt van de belangstelling staan – des levens.
Alex Verburg sprak Annie Schmidt in ieder geval twee keer. Het gesprek uit 1995 lijkt in zijn huidige vorm – Verburg kwam oorspronkelijk voor een verhaal over de bevrijding dat maximaal vijfhonderd woorden lang mocht zijn – zo goed als onbewerkt. Verburg tikte de tekst integraal uit, vragen en antwoorden zijn herkenbaar, de loop van het gesprek ligt vast. De context van de opgenomen citaten uit het gesprek uit 1991 is niet duidelijk. Verburg selecteert, schuift en legt verbanden. Dat doet hij overtuigend, waardoor dit gesprek de vaart krijgt die ontbreekt in wat uiteindelijk het allerlaatste door de schrijfster gegeven interview bleek.
Alex Verburg wilde dat Annie Schmidt het laatste woord kreeg. Het laatste woord na Anna, de biografie die Annejet van der Zijl over haar schreef, en de televisieserie die op basis van dat boek gemaakt werd. De vraag is of Annie Schmidt dat zelf ook nodig gevonden had. Als het antwoord op die vraag ja is, is de volgende vraag welke woorden ze in dat geval gekozen zou hebben.
Leave a Reply