‘Veruit de beste bundel van 2011’, noemde Arie van den Berg Kluwen van Eva Gerlach in NRC. Anderen mopperden op de bundel, vinden dat Gerlach expres moeilijk doet, doolhoven bouwt die de lezer buiten houdt en dan, to add insult to injury, de bundel ‘kluwen’ noemt om aan te geven dat de lezer geen draad van Ariadne, geen verhaallijn of iets, meekrijgt om zich te helpen oriënteren.
Er was een tijd, nog niet zo lang geleden, dat ik hierin aan de kant van Van den Berg zou hebben gestaan en de anderen voor gemakzuchtige identificatielezers of iets dergelijks zou hebben uitgemaakt. Het gedicht als autonoom kunstwerk, de allerindividueelste expressie, et cetera, et cetera. De laatste tijd krijg ik dat soort praat echter moeilijk meer uit mijn mond.
Het is een feit dat de Nederlandse poëzie een enorm hoog niveau heeft bereikt. Er is echter een enorme kloof tussen wat recensenten (en dan bedoel ik zeker ook mezelf) goed vinden en wat mensen willen lezen.
Serieus, ik heb Stapvoets, een bibliofiele uitgave van De Slegte, waarin een gedeelte van de gedichten in Kluwen al werd gepubliceerd en ik vond dat een hele goede bundel. En ook Kluwen vond ik een genot van technisch dichtersvernuft. Bouwen met beelden, woorden in een structuur zetten waarin ze anders functioneren dan in hun ‘normale’ context, daarmee het (autobiografisch) verhaal zowel verhullen als suggereren, Gerlach is er allemaal meesterlijk in:
Monden tegen het raampje, huid geplet
neuzen in het glas geperst, je hoort het kraken,
de bus gaat rijden, mond rijdt mee, mond niet.
Een jampot in een plastic zakje blijft
staan bij de halte, licht
op vier vijf oppervlakken, bovenaan
stijf vastgedraaid en met een sluitstrip dicht,
rimpels luchtledig in elkaar gepropt
je oog in, naast de stoeprand krult een sok.
Dat zeg ik, vijf jaar geleden, één jaar geleden, had ik het misschien geweldig gevonden, maar de technocraat in mij begint het een beetje af te leggen tegen de gewone lezer, die een gedicht wil lezen dat hem in het hart raakt en niet via zijn brein hoeft.
Leave a Reply