Het woord hashtag mag niet meer. In Frankrijk dan. Dat heeft ‘La Commission générale de terminologie et de néologie’, een overheidscommissie die zich bezighoudt met de verrijking – en herijking? – van de Franse taal besloten. Sinds gisteren is het officieel: het staat in het Staatsblad. Sinds gisteren is een hashtag een ‘mot-dièse’. Hoe dat precies vertaald moet worden, weet ik niet. Mot betekent woord en dièse kruis – het muzikale kruis dat hoort bij de mol, en dus geen hekje, zoals de taalpuristen in het kwadraat terecht opmerkten. ‘Mot-dièse’: woord-kruis, kruis-woord…
De Fransen hebben ook een eigen woord voor pop up scherm: ‘fenêtre intruse’. Een fenêtre is een venster, maar hoe intruse te interpreteren. Letterlijk betekent het – als je het tenminste leest als zelfstandig naamwoord, maar dat lijkt me niet logisch – indringster, insluipster, ongenode gaste, overtreedster – vrouwelijk omdat fenêtre dat is. Een sluipvenster, ze houden dus niet alleen niet van het woord, die Fransen, maar ook niet van het verschijnen van dat waarnaar het verwijst.
Fransen maken er een nationale sport van om voor alles dat niet Frans klinkt een passend woord te vinden. Een computer is bijvoorbeeld een ‘ordinateur’ en een smartphone een ‘ordiphone’ – ‘ordi’ is het meervoud van ord en orda, beide betekenen woord. In combinatie met phone – gelukkig kennen ze dat woord daar ook – kan ik me daar iets bij voorstellen, maar waar verwijst nateur naar?
Stel nu dat we in plaats van het Franse taalpurisme de spellingscontrole van de computer als maatstaf nemen en steeds het eerste alternatief kiezen. Dan werd hashtag haastig, mot-dièse mottige, fenêtre Centre, intruse intrusie, pop-up oppep, ordinateur radiateur, smartphone marifonen en zijn er voor ordiphone geen spellingssuggesties beschikbaar.
Dit doet me denken aan een taaloefening op school toen we elk zelfstandig naamwoord in een zin moesten vervangen door het zesde zelfstandige naamwoord dat er in het woordenboek op volgde. Dat leverde onbegrijpelijke zinnen op. En dat had niets met onze beperkte kennis van die mooie maar moeilijke taal te maken.
Maar nu dwaal ik af, want eigenlijk wilde ik het verbod op ‘hashtag’ aangrijpen om mijn favoriete Franse woord eer te bewijzen: chemin de fer. Chemin de fer: weg van ijzer. Weg van ijzer als in: rails/spoorweg. Als ik het woord chemin de fer – of is het de woorden? – hoor, maakt zich een zekere nostalgie van mij meester.
Leave a Reply