Voetballen is vooruitzien. Vandaar dat we als sinds 2010 weten dat het wereldkampioenschap in 2022 inQuatar zal plaatsvinden. Het kost immers tijd om een toernooi te organiseren en zich in alle rust onder grote druk voor te bereiden.
Inmiddels weten we dat de keus voor Qatar niet zo’n hele gelukkige is geweest. Eerder was er al gedoe over de manier waarop de keuze richting Qatar gestuurd werd. Dat 50º Celsius misschien een beetje veel is om topprestaties te leveren – en er misschien beter in de winter gevoetbald kan worden – werd ook pas na de toewijzing van het WK aan de orde gesteld. En nu blijken de omstandigheden waaronder goedkope arbeidskrachten uit het buitenland de stadions moeten bouwen verre van ideaal te zijn. Er zijn er al opmerkelijk veel overleden.
Ook Michiel Borstlap – zijn nieuwe cd Reflective is net uit – weet wat het is om in Qatar te werk gesteld te zijn. Hij componeerde in opdracht van de Emir van Qatar de eerste Arabische opera ooit. Opera Avicenna ging op 12/13 oktober2013 in prèmiere.
Wat er de tien weken die aan die prèmiere vooraf gingen – meer tijd kreeg Michiel Borstlap niet – gebeurde, heeft Michiel Borstlap opgetekend in Opera in Qatar. Niet alleen beschrijft hij daarin hoeveel hard hij zijn artistieke vrijheid moet bevechten:
‘Ahmad belde. Hij zei dat hij nog steeds geen zangers had.
“How is the Arabic opera going?” vroeg hij ernstig.
“Ahmad, what do you mean? I told you that I’m not going to work on the music of this Qatari composer.”
Melchior en Dana keken bezorgd, waarop ik hen toelachte en probeerde met een knipoog hun bezorgdheid weg te nemen.
“You see, the people in Qatar want Arab Operette. Not Opra Opra!” bezweerde Ahmad.
Toen ging ik er even voor zitten. Hier dreigde een ernstig misverstand. Voordat ik kon zeggen wat ik wilde, arriveerde tot overmaat van ramp ook nog Ahmads hulpje Badr Osman Badr.
“Ahmad, there is NO way I’m going to work on this guy’s music.” Inmiddels was ik sommige Arabische woorden machtig. Zo ook het word zifft, wat gebruikt wordt als “shit” – al is de letterlijke vertaling “asfalt”. Wel eerbiedwaardig van dat Egyptische dialect dat zo de diverse lichaamsdelen die elders gebruikt worden buiten beschouwing laat. “Ahmad, you know that the Music of this guy is zifft.” ’
Niet voor niets stelt Michiel Borstlap het tekenen van het contract uit:
‘ “Michel, did you sign that contract?” vroeg Badr Osman Badr.
“No, and I will not. You can take it away, unless you change this paragraph about the other opera.”
Ik keek nog eens goed naar het contract. Geen briefhoofd, geen identiteit. “Contracter must pay all money back, plus pay 50% of entire costs of opera in case of non deliverance’. Melchior had de dag ervoor het contract gefaxed naar het advocatenkantoor Loyens & Loeff in Amsterdam. Mijn advocaat, Marten Mees, had hem gebeld en zijn grote zorgen uitgesproken. “Er staat dat het contract slechts onder Qatar Law wordt gerespecteerd, dat is levensgevaarlijk,” had hij tegen Melchior gezegd. Met een pen bracht ik een aantal veranderingen aan in het contract.
“Here, come back tomorrow with a clean copy, including my wishes, Badr.”
Hij keek me aan en zei koeltjes: “Doctor Badr, doctor Badr.” ’
En passant laat hij ook zien hoe het er tijdens de bouw van het decor aan toegaat:
‘We besloten een kijkje te nemen in de arena in aanbouw. Het terrein waar over drie dagen de Engelse wereldprèmiere zou moeten gaan plaatsvinden. (…) We reden op een geasfalteerde weg met aan weerszijden grote, nieuwe, vaak mooie gebouwen. Het was warm, heet – de thermometer in de auto gaf 47 graden Celsius aan. In de verte stonden vier kasteeltorens die als afbakening dienden voor het immense operaterrein, torens die speciaal gebouwd waren voor de twee uitvoeringen. Op het heetst van de dag, de klok had net 2 uur geslagen, arriveerden we in het woestijnfort. Er was een gigantische tribune in aanbouw, tenminste zo zag het eruit, en er stonden grote lege stellages die waarschijnlijk bedoeld waren voor licht en camerawerk. Maar wat het meeste indruk maakte was de omvang van het podium. Dat had een oppervlakte van vier voetbalvelden! Ahmad stond naast meen ik vroeg wat de bedoeling was van zo’n groot toneel. Hij antwoordde bloedserieus: “25% of it is the front, where all the singers are. The rest is background where the war is going to be executed. And at that part,” hij wees naar het achterliggende gedeelte, “we are making a city.”
Hij voegde eraan toe dat hij ten behoeve van de oorlog, waarmee de opera zou beginnen, 375 “extra’s” had ingehuurd, figuranten. Die moesten de oorlog uitbeelden die vlak voor de geboorte van Avicenna woedde. We liepen naar de kern van de enorme bouwput.
“Ahmad, why are there no people? I see nobody working!”
Minzaam legde hij me uit dat het te heet was voor de honderden werknemers die ingehuurd waren.
“They come back at 5 o’clock and work till 10 o’clock in the morning.” ’
Even later merkt Melchior Huurdeman – die wij kennen als presentator van Vrije geluiden, maar die behalve dat vriend en tijdens dit project steun en toeverlaat is – op:
‘ “Weet je hoeveel die arbeiders verdienen. Nog geen 2 dollar per dag!” zei Melchior en staarde naar buiten.’
Eigenlijk zit het er allemaal al in. Alles wat ons de komende negen jaar nog te wachten staat in de aanloop naar het WK Voetbal van 2022. Gewaarschuwde mensen tellen dubbel.
Leave a Reply