Metaforen: zonder dat hij weet wat het zijn, gebruikt hij – de postbode – ze. Hij doet het per ongeluk, maar de dichter vindt het ongepast dat de postbode hem op de proef stelt met vergelijkingen en metaforen.
‘ “Met wat, don Pablo?”
“Metaforen, jongeman!”
“Wat zijn dat voor dingen?”
De dichter legde een hand op de schouder van de jongen.
“Dat is niet eenvoudig uit te leggen. Je zou kunnen zeggen dat het een manier is waarop je iets kan beschrijven door het te vergelijken met iets anders.”
“Kunt u een voorbeeld geven?”
Neruda keek op zijn horloge en zuchtte.
“Goed, als jij zegt dat de hemel huilt, wat wil je dan eigenlijk zeggen?”
“Nou, makkelijk zeg! Dat het regent natuurlijk.”
“Wel, dat is nou een metafoor.” ’
Mario Jiménez was visser voordat hij besloot postbode te worden. Op het kleine eiland Negra waar hij dagelijks zijn ronde doet, is er maar een persoon die post ontvangt. De dichter Pablo Neruda.
De postbode kan de hulp van de dichter wel gebruiken. Hij is verliefd en hoopt het meisje van zijn dromen met mooie woorden te verleiden.
De ‘lessen’ van de dichter missen hun uitwerking niet:
Maar De postbode van Neruda van Antonio Skármeta – als Il postino door Michael Radford verfilmd (met Massimo Troisi als postbode en Philippe Noiret als Neruda), hoewel Skármeta eerst het script voor een film schreef (Ardiente paciencia) die hij met met Henri Manrique maakte. Die film vertelt hetzelfde verhaal en vormt de basis van de novelle ((Ardiente paciencia: El cartero de Nerudo) – is meer dan een verhaal over liefde, vriendschap en literatuur.
Het gaat ook over een land – Chili – in politiek roerige tijden, en hoe belangrijk het is om ook onder die omstandigheden te blijven dromen en hopen.
Mikis Theodorakis – zelf ook afkomstig uit een land waar het rommelde: Griekenland – maakte op verzoek van Pablo Neruda de muziek: ‘Neruda nam een ingebonden uitgave van de Canto en plaatste kruisjes naast enkele titels. Hij zei: “Ik zou graag willen dat je ook voor deze gedichten muziek componeert, zodat er een afgerond poëtisch geheel ontstaat” – een oratorium gebaseerd op gedichten uit Canto General. Een van de gedichten die Neruda had aangekruist was: Voy a vivir (Ik zal leven), geschreven in 1949.
‘Yo no voy a morirme. Salgo
ahora, en este día lleno de volcanes
hacia la multitud, hacia la vida.
Aquí dejo arregladas estas cosas
hoy que los pistoleros se pasean
con la “cultura occidental” en brazos,
con las manos que matan en España
y las horcas que oscilan en Atenas
y la deshonra que gobierna a Chile
y paro de contar.
Aquí me quedo
con palabras y pueblos y caminos
que me esperan de nuevo, y que golpean
con manos consteladas en mi puerta.’
Deze vertaling staat op de site over leven en werk van Mikis Theodorakis:
‘Ik zal niet sterven. Nu vertrek ik, op deze dag vol vulkanen, naar de menigte, naar het leven. Hier laat ik de zaken afgehandeld achter, nu vandaag de pistoolhelden op stap zijn met de “Westerse cultuur” in hun armen, met de handen die moorden in Spanje, en de galgen die schommelen in Athene en de schande die Chili regeert en ik houd op met vertellen.
Hier blijf ik met woorden en volkeren en wegen die me weer verwachten, en die met besterde handen op mijn deur bonzen.’
De eerste uitvoering van het oratorium Canto General in Chili vond pas in 1993 plaats. Een gepland optreden in Santiago de Chili in 1973 ging niet door. Pinochet pleegde eens staatsgreep, Allende kwam om en twee weken later stierf ook Pablo Neruda. Hans Nauta reconstrueerde de geschiedenis van de totstandkoming van het oratorium toen Canto General 1998 in Vredenburg werd uitgevoerd.
Leave a Reply