Ik schreef al dat ik aan het lezen ben in De consequenties van Niña Weijers en dat die roman mij zeer bevalt. Dat is nu ik alweer wat verder gevorderd ben nog steeds zo. Zoals dat met een goed boek gaat, leg ik het af en toe weg om wat de schrijver schrijft tot me door te laten dringen. Of om wat zij beweert nog eens na te zoeken.
Er vallen in De consequenties namelijk nogal wat namen. Namen van mensen die het in de literatuur en in de beeldende kunst gemaakt hebben. Niet dat Niña Weijers aan namedropping doet. De namen die ze tot nu toe noemt, hebben allemaal een functie. Ze vormen de context waarbinnen haar personage Minnie Panis zich als kunstenaar manifesteert. Het zijn haar voorbeelden, de mensen tegen wie ze zich afzet of namen die ze zou moeten kennen.
De eerste die ik tegenkwam was Marina Abramović. ‘I really like that moment when the performance becomes life itself.’ Die zin koos Niña Weijers als het motto van haar roman. Een zin gelicht uit een context waarin Marina Abramović het heeft over het belang dat zij aan tijd toekent in ‘performance art’. Want dat is waar Marina Abramović een patent op heeft: performing art. Niet voor niets heet een van haar meest bekende werken The Artist is Present. (Hoe Marina Abramović denkt over haar kind of art business vertelt ze in de James T. Demetrion Lecture.)
In een ander verband schreef Niña Weijers deze brief aan Marina Abramović, waarin ze niet alleen refereert aan The Artist is Present maar ook weer namen noemt, dit is maar een citaat: ‘ “Ik haat Marina Abramovic,” hoorde ik laatst een jonge curator zeggen, op een toon alsof ze net iets heel vies in haar mond had gestopt. Ze vond je fake, een aandachttrekker, kitsch. Zelf beweeg ik heen en weer tussen fascinatie en aversie. Ik word geraakt door de helderheid van je kunst en ik bewonder je compromisloosheid, maar ik kan het niet aanzien als je quasi-diepzinnig met Lady Gaga over een meer staart of, god bewaar me, met Jay-Z staat te hiphoppen in een galerie. Dat is geen kunst, dat is parodie.’
(In die brief noemt ze de mystery man – hij blijkt Paco Blancas te heten – die minstens veertien keer plaatsnam tegenover de kunstenaar toen zij in het MoMa in New York The Artist is Present performde.)
Na Marina Abramović volgen, zoals gezegd, nog meer namen, maar een naam die tot nu toe nog niet gevallen is (maar wat niet is, kan nog komen), is Michel Houellebecq. Ik moet tijdens het lezen van De consequenties regelmatig aan De kaart en het gebied denken waarin beeldende kunst en het bedenken van projecten ook een belangrijke rol speelt en waar de kunstenaar ook behoefte heeft om te verdwijnen. Een roman waarin net als in De consequenties kunst een serieuze zaak is waar regelmatig tegen gefulmineerd werd.
Ik wacht rustig af. Dat ik Bas Jan Ader in De consequenties tegen ga komen, weet ik al. Hoe en in welke context Niña Weijers hem opvoert, weet ik nog niet. Ook dat wacht ik rustig af. Ik pak de draad op waar ik gisteren gebleven. Bij Frans Kellendonk.
Leave a Reply