Het is een heel erg mooi boek. Kunst als therapie van Alain de Botton en John Armstrong ziet er heel erg mooi uit. Groot formaat, zwaar papier, ruime bladspiegel, prachtig geïllustreerd. Het ziet eruit zoals kunstboeken eruit horen te zien. Met veel zorg gemaakt.
Alleen… Kunst als therapie is geen kunstboek. Sterker nog, het lijkt wel een anti-kunstboek. Alain de Botton en John Armstrong slaan behoorlijk door in hun pleidooi voor het kijken naar kunst vanuit therapeutisch perspectief. Hun geloof in de genezende kracht van kunst is namelijk ook weer niet zo groot dat zij de kunst aan de kunst over durven te laten. Het liefst zien ze dat kunst in opdracht gemaakt wordt. Ze proberen dat inperken van de artistieke vrijheid zo mooi mogelijk te verkopen: ‘Kunstenaars worden uitgenodigd een vastomlijnde didactische missie te volgen (…)’
Ze zien ook wel dat hun oplossing niet al hun problemen zal oplossen – ‘Natuurlijk zouden er nog steeds goede en minder goede kunstenaars zijn, maar hun taak zou helder zijn, en hun bijdrage aan de maatschappij zou makkelijker te vatten en te verdedigen zijn’ – maar verwachten wel dat de opdrachtenstrategie zoals zij die voor ogen hebben kan werken. Dat het doel bereikt wordt:
‘Het ware streven van kunst moet zijn de behoefte aan kunst te verminderen. Dat betekent niet dat we ons op een goede dag niet meer verbonden hoeven te voelen met die dingen waar kunst zich op richt: schoonheid, diepgang, gezonde relaties, waardering van de natuur, berusting in de eindigheid van het leven, empathie, compassie enzovoort. Wat we moeten doen is de idealen die kunst ons toont in ons opnemen. Daarna moeten we ernaar streven die idealen te bereiken die kunst, hoe fraai en overtuigend ook, slechts symboliseert. Het ultieme doel van de kunstminnaar moet zijn om een wereld te scheppen waarin kunstwerken iets minder noodzakelijk zijn.’
Kunst moet veel van Alain de Botton en John Armstrong. En wij moeten ons laten welgevallen wat zij vinden. Daar kan ik persoonlijk niet zo heel goed tegen. Ik laat me graag door argumenten overtuigen, van propaganda krijg ik pukkeltjes. Kunst moet wat mij betreft niets. Dat het Alain de Botton en John Armstrong aan humor en zelfreflectie ontbreekt, helpt niet.
Door hun drammerige manier van betogen moest ik denken aan dat kunstprogramma met die kunstonvriendelijke naam: Kunst… omdat het moet. Kunst… omdat het moet, zo noemde de Tros het kunstprogramma dat ze uitzond omdat de Omroepwet voorschreef dat elke omroep een deel van haar zendtijd aan kunst en cultuur moest besteden. Ze zonden het zo laat mogelijk uit. Anders dan in Kunst als therapie ging het in Kunst… omdat het moet wel om de kunst. De Botton en Armstrong maken kunst volledig ondergeschikt aan hun ideeën.
(Ik ben nog niet uitgeschreven over Kunst als therapie van Alain de Botton en John Armstrong. Er staat nog een recensie op de rol, maar om die te kunnen schrijven moet ik eerst een aantal beweringen van Alain de Botton en John Armstrong checken.)
Leave a Reply