Toen ik gisteren na drie dagen ondergedompeld te zijn geweest in het werk van Nâzim Híkmet onderweg was naar huis kreeg de actualiteit weer een kans. Een van de eerste gebeurtenissen waar ik kennis van nam was het bombardement in Kunduz dat negentien leven eistte, waaronder twaalf stafleden van Artsen zonder Grenzen.
Er was, zo las ik, verschil van inzicht ontstaan over wat de Amerikaanse strijdkrachten achteraf bedoeld hadden te zeggen. Ghani, de president van Afghanistan, dacht aanvankelijk dat zij hun excuses hadden aangeboden. Later bleek dat zij slechts hun medeleven geuit hadden. Hij had ‘I’m sorry for your loss’ te ruim geïnterpreteerd. Want dat schijnen ze gezegd te hebben. De Amerikaanse strijdkrachten.
Thuis lag Filter: tijdschrift over vertalen op de mat, waarin dit keer het vertalen uit het Engels centraal staat, want:
‘Er wordt veel uit het Engels vertaald, en we worden in ons taalgebied gebombardeerd met nieuwe namen. Het heil is nog Angelsaksischer geworden dan het al was. Gelukkig is er Nederlands van gemaakt. Maar wordt dat goed gedaan, of niet altijd even goed? We peilen in deze Filter steekproefsgewijs wat er deugt aan het vertalen in de sector Engelstalige fictie en non-fictie, met name boeken die de aandacht trokken in de maanden voorafgaand aan de zomer van 2015.’
Hoewel ik graag wil weten wat Anne van Buul van de vertaling De huisgenoten van Sarah Waters vindt of hoe vader en zoon Van Nimwegen zich samen aan Aquarium van David Vann waagden, kan ik niet anders dan eerst I’m sorry for your loss lezen. In dat stuk heeft Jabik Veenbaas het over de vertaling die Paul van der Lecq maakte van England and Other Stories van Graham Swift.
Eén van de verhalen in England and Other Stories / Engeland en andere verhalen heet People are Life en gaat over een kapper. I’m sorry for your loss zijn de woorden van de kapper uit dat verhaal. En Jabik Veenbaas – die over het algemeen niet ontevreden is over de manier waarop Paul van der Lecq Graham Swift heeft vertaald, plaatst hier toch een kanttekening:
‘Een exemplarische vertaalkwestie doet zich voor bij de vertaling van het “kappersgrapje” waar de kapper op zinspeelt: “I’m sorry for your loss.” Een uitspraak die betrekking heeft op het feit dat kappers vaak waarnemen hoe hun klanten van lieverlee hun haren kwijtraken. Van der Lecq vertaalt hier met “Het spijt me van uw verlies.” Dat lijkt toch wat te letterlijk en te Engels. “I’m sorry for your loss” is immers een formulering die wordt gebezigd bij wijze van condoleance. In dit geval doet zich uiteraard het probleem voor dat er iets van “verlies” in de vertaling aanwezig moet blijven, omdat het hier immers letterlijk om het verliezen van haar gaat. Het lijkt me dan juist de kunst om dat woord inderdaad te gebruiken en toch naar een formulering te zoeken die iets dichter bij een gebruikelijke uiting van deelneming komt. Mogelijkheden: “Het moet een zwaar verlies voor u zijn” of “Het zal een heel gemis voor u zijn”.
Als je goed zoekt, zijn er vast nog wel meer.’
Dat Paul van der Lecq het volgens Jabik Veenbaas niet helemaal bij het rechte eind is jammer. Dat Ashraf Ghani Ahmadzai voor zijn beurt sprak, is zonder gevolgen gebleven.
Leave a Reply