Langzaam maar zeker ontwikkelt zich het schrijverschap van Chrétien Breukers. Al is langzaam in zijn geval een relatief begrip. Chrétien Breukers schrijft in een razend tempo, maar ik heb het nu over hoe hij van dichter via blogger prozaschrijver aan het worden is. En als je dan kijkt naar zijn in 2014 verschenen prozadebuut Een zoon van Limburg, de vorig jaar verschenen roman Lot en de novelle Fresh up die net uit is, dan kun je zeggen dat Chrétien Breukers een lange aanloop nam, maar nu duidelijk vorm aan het vinden is om onderwerpen van autobiografie tot literatuur te transformeren.
Zijn onderwerpen zijn: afkomst, familie, (liefdes)relaties, en schrijven, en hoe zij door onderling samen te spannen de mens maken tot wie hij is. Het is bij Chrétien Breukers dus niet of, of, of, maar en, en, en.
Waren in het fragmentarische Een zoon van Limburg nog de lassen te zien tussen de stukken die aan de basis van die roman lagen, stukken die voor een groot deel verschenen op De Contrabas, in Lot vormen de delen waaruit het verhaal bestaat een organisch geheel.
In Lot trekt het personage Chrétien Breukers zich na het winnen van een gigantisch geldbedrag – een bedrag zo groot dat het zelfs bij overmatig spenderen nauwelijks zal slinken – terug uit de wereld. Op een boerderij ergens in de Achterhoek (in Jeroen Brouwersland) overdenkt hij zijn leven. Af en toe komt een goede vriend langs om hem tot handelen te manen. Regelmatig zorgt een boekhandelaarster voor de aanvoer van titels waar Chrétien Breukers om vraagt.
Zijn contacten met anderen zijn reflectief van aard. En ook de literatuur leidt tot existentiële/existentialistische bespiegelingen. Ondanks zijn afzondering is er genoeg om over na te denken. Om de horizon van zijn belangrijkste personage te verbreden voegt de schrijver Chrétien Breukers subteksten – brieven en verhalen – in in zijn verhaal. Waardoor hij meer opvattingen en voorkeuren – die van het personage verraden de voorkeuren van de schrijver, die van die voorkeuren blijk gaf op zijn blog – kwijt kan.
Lot steunt veel minder zwaar dan Een zoon uit Limburg op wat Chrétien Breukers eerder over min of meer zichzelf schreef. Dat de schrijver van Lot wil dat ook nietsvermoedende lezers weten dat Chrétien Breukers van een annus horribilis fictie heeft gemaakt, en dat er voor de naamloze vriend in het boek één iemand in het bijzonder model heeft gestaan (over die vriendschap schreef Chrétien Breukers eerder Naar een einde waar niemand ons bijstaat, dat een jaar na de dood van Joris van Groningen verscheen), wil nog niet zeggen dat Lot daarmee louter een autobiografische roman is.
De onderwerpen uit Een zoon van Limburg – afkomst, familie, (liefdes)relaties, en schrijven – komen in Lot terug. Dat moge dan misschien de suggestie van autobiografisch schrijven versterken: de schrijver is consequent en consistent bezig, dus moet wat hij schrijft wel waar zijn. Maar ook dat maakt deel uit van de literaire illusie die Chrétien Breukers weet te wekken.
In Fresh up houdt Chrétien Breukers het klein. Op de grens tussen slapen en waken, ontmoeten een kleinzoon en een opa elkaar. De opa is al jaren dood, maar weet precies wat zijn kleinzoon in de tussentijd beroepsmatig en privé gedaan en nagelaten heeft. Hij vindt daar het zijne van en wil graag dat zijn kleinzoon dat weet. Voor de kleinzoon is het onverwachte bezoek aanleiding om herinneringen op te halen en bij zichzelf te rade te gaan. Zo ontstaat een gesprek waarin gepingpongd wordt met normen, waarden en gebruiken uit verschillende tijden.
Hoe genoeglijk het samenzijn ook is, aan het eind van het verhaal twijfelt de kleinzoon of zijn dode opa daadwerkelijk op de rand van zijn bed heeft gezeten. Maar dan maakt een telefoontje een einde aan alle twijfel, en weet de schrijvende kleinzoon wat hem te doen staat. Hij moet doorpakken.
Wat de prozaschrijver Chrétien Breukers te melden heeft over afkomst, familie, (liefdes)relaties en schrijven, is in Fresh up ontdaan van overbodige autobiografische toeters en bellen literatuur geworden. Literatuur die wortelt in een traditie, zonder expliciet te verwijzen.
Fresh up
Chrétien Breukers
Baarn : Marmer, 2016
978-94-6068-294-0
Lot
Chrétien Breukers
Baarn : Marmer, 2015
ISBN 978-94-6068-230-8
Leave a Reply