Eigenlijk ligt het complete oeuvre van Michel Houellebecq besloten in het kleine pamflet Rester vivant – méthode waarmee hij in 1991 debuteerde. Het is uitgesproken. Dwingend. Onconventioneel. Prikkelend. Provocerend. Het is helemaal Houellebecq zoals wie die daarna hebben leren kennen.
Rester vivant heet ook de tentoonstelling die tot 11 september te zien is in Palais de Tokyo in Parijs. Geen tentoonstelling over Michel Houellebecq, maar een expositie helemaal door hem bedacht en ingericht. Ik heb de tentoonstelling nog niet gezien, maar als ik afga op wat Frank Renout er in de Standaard over schrijft, is ook dit Rester Vivant heel erg Houellebecq en houdt hij de mensheid net als in zijn boeken een spiegel voor.
Volgens Jean de Loisy van het Palais de Tokyo is het:
‘une exposition inventée par lui, composée de photos, mais aussi d’installations et de films, ainsi que d’invitations à de nombreux artistes, comme Iggy Pop ou Robert Combas. Ce sera le monde de Michel Houellebecq, vous passerez de salle en salle et un roman va se constituer dans votre tête, accompagné par des images et des sons. Vous aurez traversé une aventure de Michel Houellebecq.’
(uit: Michel Houellebecq prépare une exposition au Palais de Tokyo pour l’été 2016, stuk van Emmanuelle Jardonnet dat vorig jaar al in Le Monde stond)
Van de zin waarmee geprobeerd wordt mij naar het museum te lokken, wordt een mens ook niet vrolijk: ‘Remember this: fundamentally you are already dead. You are now face to face with eternity.’
Het zijn de laatste zinnen uit Rester vivant – méthode. In de vertaling van Richard Davis. In het Nederlands – dan heet Rester vivant Leven, lijden, schrijven | methode – klinken ze zo: ‘Denk eraan: in de kern van de zaak bent u al dood. U staat oog in oog met de eeuwigheid’ (vertaling: Martin de Haan).
In het Frans van Houellebecq zelf oogt het allemaal veel formeler: ‘Souvenez-vous-en: fondamentalement, vous êtes déjà mort. Vous êtes maintenant en tête à tête avec l’éternité.’
Tegen de tijd dat de lezer bij die zinnen aanbeland is, heeft hij al heel wat doorstaan. Is hem al zo veel voorgeschreven dat ook die zinnen die er direct aan vooraf gaan, geen troost bieden:
‘Ga door. Wees niet bang. Het ergste hebt u al achter de rug. Natuurlijk zal het leven u blijven verscheuren: maar van uw kant hebt u niet zo heel veel boodschap meer aan het leven.’
(vertaling: Martin de Haan)
En dan dus dat ‘Denk eraan (…)’
Op naar het Palais de Tokyo dan maar. Op naar het portret van Houellebecqs obsessies.
Paul van de Wiel says
Als we de volle terrassen, vliegtuigen en de geluksenquetes in beschouwing nemen hebben weinig mensen een boodschap aan Houellebecq. Zijn beweringen hebben dus slechts betekenis voor doorwrochte pessimisten met literaire belangstelling. Maar die wisten het al.