Dichten is in Myanmar niet voorbehouden aan wie ‘dichter’ op zijn/haar visitekaartje heeft staan (zo er al visitekaartjes bestaan in het land dat vroeger Birma heette). De poëzie is onderdeel van het dagelijks leven van mensen uit alle lagen van de bevolking. Het was hun weermiddel tegen de onderdrukking. Wie zich al dichtend openlijk tegen het regime keerde, was tot voor kort slecht af.
Een van die dissidente dichters – Maung Aung Pwint – niet de minste, in fact de meest vooraanstaande nog levende dissidente dichter – staat centraal in Burma Storybook van Petr Lom en Corinne van Egeraat. Burma Storybook is het portret van een land in transitie. Heel langzaam krijgt het democratische trekken. Dichters voor wie Maung Aung Pwint een voorbeeld was, beginnen voorzichtig zelf woorden aan papier toe te vertrouwen.
Een van de dichters is Mae Yway. Jong (ze is van 1991), onervaren (ze schrijft pas zeven jaar), en toch zelfverzekerd. Al komt ze als ze over haar werk vertelt timide over. Maar in dat werk zoekt ze grenzen op. Betreedt ze terrein dat tot voor kort verboden was. Mae Yway kan haar poëzie alleen maar schrijven omdat haar land aan het veranderen is.
Op Poetry maakt Mae Yway deel uit van de line-up van festivaldichters. Ze leest er voor het eerst voor buiten Myanmar. Het is moeilijk haar lezen te interpreteren. Zit het monotone ingebakken in haar taal of is het haar stijl? Dat zij een dichter met potentie is, maakt de vertaling duidelijk.
In het Poëziecafé heeft ze dan al iets over haar werk verteld. En over dichters in Myanmar. Het eerste dat ze over haar collega’s zegt, is: ‘Dichter zijn is niet genoeg meer, een beroemd dichter zijn is het streven.’ Het is een uitspraak die in de lucht blijft hangen. Geldt dit ook voor haar?
Als haar de vraag gesteld wordt of de politiek inmiddels naar dichters luistert, antwoordt ze: ‘We houden ons niet zo met politiek bezig. We schrijven. We kunnen schrijven wat we willen. De enige censuur is zelfcensuur. Ik censureer mezelf niet.’
‘Betekent dat dat je nooit in gevaar bent’, wil gastheer Thomas Möhlmann vervolgens van haar weten:
‘Ja.’
‘Dus je was in gevaar?’
‘Nee.’
Behalve jong en ‘onervaren’ is Mae Yway ook vrouw en biseksueel. Dat verbloemt ze in haar poëzie niet. En dat hoeft ze dus ook niet te verbloemen als wat ze zegt over de afwezigheid van censuur en discriminatie waar is. Thomas Möhlmann vraagt door: ‘Als er geen discriminatie is, betekent dat dan dat sommige mensen doen alsof om hun werk belangrijker te maken.’ Mae Yway gaat niet in op de suggestie die deze vraag wekt (het kan ook dat ze de onderliggende gedachte niet vat), maar uit haar antwoord: ‘Tachtig procent van de dichters is man, zij bepalen het beeld van de poëzie’ maak ik op dat niet alleen die democratie maar ook de poëzie in Myanmar nog een lange weg te gaan heeft.
Leave a Reply