Het zijn er dit jaar 97 en ze mogen zich verheugen in een grote belangstelling. Vroeger waren zij ‘kleine uitgevers’, tegenwoordig staan ze te boek als ‘bijzondere uitgevers’. De meeste zijn nog steeds klein, maar inmiddels heeft meer dan een enkeling een groeispurt doorgemaakt en met zijn fonds een permanente plek in de (betere) boekwinkel verovert. Samen laten ze zien hoe divers het landschap is. Wat er ‘in de marge’ mogelijk is. Ondanks plaatsgebrek in de reguliere boekhandel en ondanks de ‘bestsellercultuur’. En zelfs als het uitgeven een doel op zich is.
Het is druk tijdens de Beurs van Bijzondere Uitgevers (v/h Beurs van Kleine Uitgevers) in Paradiso. De bezoekers die van stand naar stand schuifelen, zijn minstens zo divers als de uitgevers die hun aandacht proberen te trekken. Er loopt van alles rond. Collega-uitgevers, lezers, liefhebbers van bibliofiele boeken, schrijvers op zoek naar een uitgever, en journalisten. Wat zij zoeken, is niet altijd duidelijk. Wat zij vinden ook niet.
Ik kan me niet aan de indruk onttrekken, dat er in het literaire veld – daar kijk ik met name naar – meer ruimte gekomen is voor uitgevers die zich tot voor kort slechts in de marge konden manifesteren. De positie van gevestigde uitgeverijen is lang niet meer zo onaantastbaar als die in het verleden was. Daar hebben die uitgeverijen het deels zelf naar gemaakt, maar er is ook onmiskenbaar het een en ander veranderd is het literaire bedrijf dat uitgevers dwong de tering naar de nering te zetten. De gevestigde uitgevers – zeker de uitgeverijen die onderdeel uitmaken van een commercieel concern – spelen daardoor steeds vaker op zeker.
In het gat dat door die nonchalante houding dan wel behoudende koers ontstond, sprongen kleine uitgevers. Uitgevers die al snel bestaansrecht bleken te hebben en schrijvers – niet alleen debutanten en niet alleen Nederlandse auteurs – aan zich wisten te binden. Het literaire landschap heeft baat bij die kleine uitgevers. Zij laten zien wat er nog meer te koop is.
Veel van die kleine uitgeverijen hebben een duidelijk signatuur. Door zich te specialiseren geven zij richting aan hun uitgeefbeleid en weten (potentiële) kopers/lezers wat ze kunnen verwachten. Door zich te specialiseren weten ze ook in toenemende mate de aandacht van boekverkopers, literair journalisten en recensenten te trekken.
Een aantal van deze uitgeverijen is te groot om nog voor kleine uitgeverij door te kunnen gaan. Klein in de zin van marginaal, zoals bedoeld toen de beurs veertig jaar geleden als Beurs van Kleine Uitgevers begon.
Op een Beurs van Bijzondere Uitgevers vallen ze minder uit de toon, maar in Paradiso zijn ze in de minderheid. Daar leggen ze het kwantitatief af tegen de private press.
Leave a Reply