– Drie schrijvers en een priester op excursie –
‘Ga een gelovige maar eens uitleggen dat wat hij gelooft in het echt gewoon verzonnen is. Ik zou het mijn eigen reisgenoten niet eens aan hun verstand kunnen brengen – laat staat een volk, laat staan twee volken.’ Die reisgenoten zijn Rosita Steenbeek, Jan Siebelink en Antoine Bodar. De reis een vijfdaagse reis naar Israël en de Palestijnse gebieden op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook op uitnodiging van het inmiddels opgeheven United Civilians for Peace (UCP). Het gezelschap waarin Thomése zich bevindt is het zoveelste dat door dezelfde gidsen langs dezelfde pleisterplaatsen, qua historie, religie en ravitaillering, wordt geleid. Wanneer P.F. Thomesé zich de zinloosheid van deze missie precies realiseerde – voor vertrek, direct na aankomst, tijdens zijn verblijf of na thuiskomst – is de vraag, maar zijn boek dankt er titel en toon aan.
Grillroom Jeruzalem staat bol van verbazing en wantrouwen. De verbazing en het wantrouwen van de schrijver over en jegens zichzelf en de situatie waarin hij zich willens, maar niet zozeer wetens begeven heeft. Aan zijn kennis heeft Thomése ter plekke namelijk niet veel. ‘Het conflict’ blijkt vele malen ingewikkelder, schrijnender en vooral absurder dan ‘de media’ in beeld wensen te brengen. Daarbij ontbeert Thomése die ‘niks’ is – geen jood, geen christen, geen mohammedaan – ook nog eens de religieuze sensatie die wel vat krijgt op zijn reisgenoten als zij heilige plaatsen betreden. Als relatieve outcast in dit, zoals hij zelf schrijft, ‘nogal romantisch-decadente gezelschap’ kan hij zelf zijn rol bepalen, al ligt het scenario vast. Gelukkig kiest hij niet voor de rol van onafhankelijk waarnemer, objectief journalist of neutrale toeschouwer. Dan zou Grillroom Jeruzalem een doorsnee boekje over ‘het dichtst beschreven stukje aarde’ zijn geworden.
Achter cynisme, schamperen en geforceerde vrolijkheid gaan onmacht, ongemak en ongeloof schuil. Hoezo Palestijnse gebieden als Palestijnen daar uit veiligheidsoverwegingen geweerd worden? Hoeveel zingende schoolmeisjes zijn er nodig om de kaken van drie schrijvers en een priester schaamrood te kleuren? Waar blijft Hollandse nuchterheid in de aanschijn van de Steen der Zalving?
Thomése steekt de draak met zijn reisgenoten en fanatici aan deze en gene zijde van de vele grenzen die het gebied doorsnijden. Zijn boek biedt tegenwicht tegen het propagandistisch gebruik van de aanwezigheid van wat voor delegatie ook, al heeft zijn aanwezigheid daar natuurlijk niet hét verschil kunnen maken – en ook Grillroom Jeruzalem zal dat effect niet hebben. Zijn wantrouwen, aangewakkerd door een meegereisde filmploeg, bleek terecht. Zelf blijkt Thomése echter niet geheel onberoerd gebleven, al waande hij zich afzijdig: ‘Je bent elders, in je gedachten om precies te zijn. (…) Zo zijn wij waarnemers nu eenmaal, wij hopen dat onze afzijdigheid onze onschuld garandeert. Waar we ook zijn, we kunnen altijd weer weg, om in de ontzaglijke ruimte van de vrijheid onze vrijblijvendheid op te kunnen blijven zoeken.’ Dat is dus niet zo, Grillroom Jeruzalem is daar een geschreven bewijs van.
Contact, 2011
ISBN 978-90-254-3681-0
141 p., € 10,00
Leave a Reply