Het wordt langzaamaan een genre op zich: het stukje waarin een commentator de uitgevers en boekhandelaren eens even vertelt hoe ont-zet-tend verkeerd zij het aan het doen zijn.
Kort samengevat komt het altijd op hetzelfde neer: het boekenvak verandert onder invloed van technologische verandering als internet en e-books. Er wordt minder gelezen omdat boeken steeds meer moeten concurreren met andere (digitale) vormen van entertainment. Ook papieren boeken worden steeds meer via internet verkocht, waardoor het monopolie van de boekhandel zwaar onder druk staat.
Het roer moet om! Het is vijf voor twaalf!! De consument wil e-books!!!! [hier nog wat drama en krachttermen invoegen aan het adres van die domme boekhandelaren en uitgevers die het maar niet willen begrijpen – en nog een paar uitroeptekens].
Meestal wordt dit soort stukjes op internet gepubliceerd en meestal is het verhaal dus ook afkomstig van een nogal web-savvy auteur. Dat zo’n blogger daardoor misschien een iets te ‘digitaal’ beeld heeft van ‘wat de consument wil’, dat ontgaat hem meestal.
De problemen benoemen, daar zijn de bloggers goed in. Maar wat ik heel weinig lees zijn heldere ideeën over een oplossing. Neem bijvoorbeeld het stukje van David van Iersel, uitgever bij De Boekenmakers.
Van Iersel begint met een voetbalmetafoor. Voetbalclubs waar het niet lekker liep zijn helemaal opnieuw, en bescheiden, opnieuw begonnen. En dat werkt. Tot zover begrijp ik het. Maar vervolgens maakt hij zijn verhaal niet af. Wat moet de boekhandel nou precies doen? Hij vertelt het ons niet, alleen dat ze ‘creativiteit’ moeten tonen en ‘naar de klant toe’ moeten komen. Standaard marketinggezwets waar niemand een moer aan heeft, lijkt me.
Maar als niemand met de oplossing komt, dan ben ik niet te lullig om een voorzetje te doen.
Allereerst zeg ik het nog maar een keer: het papieren boek gaat niet verdwijnen. Leest u dat nog maar een keer, digi-visionairen. Het papieren boek blijft. Om de simpele reden dat de meeste consumenten het prefereren boven het digitale boek. Boeken hebben nou eenmaal een hoge ‘hebberigheidsfactor’ waardoor ze fijn zijn als deel van je interieur en geweldig om cadeau te geven. En wie dat ontkent moet me maar eens vertellen waarom consumenten in deze tijd van supersnel internet nog massaal (peperdure) DVD-boxen kopen. Ik ben er van overtuigd dat dat te maken heeft met het gevoel dat je iets ‘echt koopt’ en het dus ook ‘echt hebt’.
En nog iets dat niet gaat verdwijnen: winkels. Als al die internet-profeten gelijk zouden hebben, zou ik dan inmiddels niet op koopavond in alle rust naar een boekwinkel kunnen om daar het personeel voor mij alleen te hebben? Maar dat is dus niet zo. Sterker nog, op donderdagavond en zaterdagmiddag is mijn vaste boekwinkel afgeladen. Mensen komen dus nog naar boekwinkels. Gewoon, omdat ze naar een boekwinkel willen.
De boekwinkel heeft volgens mij twee enorme troeven die het internet niet heeft: service en beleving. En die troeven zijn nog lang niet uitgespeeld.
Maar natuurlijk zal er steeds meer digitaal gaan gebeuren (uitgevers begrijpen dat volgens mij veel beter dan de commentatoren denken en bewegen ook mee met de markt. De een iets voor de ontwikkelingen uit, de ander er iets achteraan, zoals dat altijd gaat in een markteconomie). Ook de andere veelgeschetste bedreigingen voor de boekhandel zijn reëel. Dus wat moet een boekhandel nu doen?
Allereerst zou iedere ‘bakstenen’ boekhandel(sketen) óók een webshop moeten hebben. Al was het maar omdat e-books verkopen in een boekwinkel niet gaat (lopen ze een beetje, die lullige e-bookkaarten?). In de fysieke winkel zou dan wel weer een ruime collectie e-readers te krijgen moeten zijn, met personeel erbij dat kan adviseren, omdat veel mensen zo’n apparaat voor aankoop graag even willen vasthouden. Met een loyaliteitsprogramma (wie wil er nou niet na tien boeken een gratis boek?) kun je webshop en stenen winkel aan elkaar koppelen zodat je ook online je klanten aan je bindt.
Dat er in die winkel steeds minder titels zullen komen te liggen, dat lijkt onvermijdelijk. Zelfs met het terugstuurrecht zijn de kosten van het in voorraad hebben van honderden slecht verkopende titels voor veel winkels nauwelijks meer te verantwoorden. Dat is ook niet zo erg. Kijk naar de bibliotheek. Daar is de verschraling zo enorm dat langs de kasten lopen op zoek naar een boek al lang zinloos is. Maar de digitale techniek biedt uitkomst: bijna ieder boek is online aan te vragen en, zonder verzendkosten, bij de balie af te halen. Ook staan er door de hele bieb computers die je helpen met zoeken.
Zoiets zou in een boekwinkel toch ook kunnen? Niet meer met je vingers langs de ruggen, maar in één oogopslag zien wat er is. Een soort digitale etalage die niet alleen een extra ingang biedt naar wat er in al die kasten staat, maar ook de mogelijkheid biedt om, eventueel nadat je het eerste hoofdstuk op het beeldscherm hebt kunnen lezen, een boek te laten bestellen. Zo combineer je het fijne van een boekwinkel met het gemak van digitaal.
En dat ‘fijne’ van een boekwinkel kan nog best wat fijner. Iedere webmaster weet het: als je wil dat mensen je product bestellen of op je advertenties klikken – conversion heet dat in internetland – moet je zorgen dat ze zo lang mogelijk op je site blijven. Voor een echte winkel is dat niet anders. Mijn vaste boekhandel heeft een kinderleestafel. Als mijn kinderen daar eenmaal zitten krijg ik ze niet mee naar buiten tot ze hun boekje uit hebben. Resultaat: ik maak een extra rondje langs de tafels en kasten, met het risico dat ik een Groene Amsterdammer of een dichtbundel aan mijn aankoop toevoeg.
Stel je voor dat zo’n boekwinkel ook nog goede koffie, een lekkere zithoek en gratis WiFi zou hebben! He-le-maal goed!
Kari-Anne says
Eens. Wat betreft het fysieke product: het draait om meerwaarde: de mooie dvd-box, de cd-box en het mooi vormgegeven boek.
Wat betreft boekwinkels: ze zullen blijven bestaan, als ze zich aanpassen aan de nieuwe tijden. Innovatie, daar draait het om.
Cor Molenaar gaf in een interview met Tijdschrift voor Marketing nr.10 (n.a.v zijn boek Het Einde van Winkels) aan waar het volgens hem nu aan schort bij boekhandelketen Selexyz:
“Selexyz is dan ook, volgens Molenaar, een typisch voorbeeld van hoe het niet moet.
‘Ze snappen niet waar ze mee bezig zijn’, zegt hij. ‘Ik kom die winkel binnen en wat zie ik: wanden vol boeken. Daar hoef ik toch niet voor naar de winkel? Een boek kopen kan ik op internet ook. Wat biedt de boekhandel voor extra’s? Er is geen stoel om op te zitten, er hangen geen schermen die me de beelden tonen van de landen waarover ik reisgidsen zoek, ik hoor niet de muziek van de cultuur waarin ik geïnteresseerd ben. Stel, ik vond ‘Schaduw Van De Wind’ van Carlos Ruiz Zafón een mooi boek en ik zou graag iets soortgelijks mee op vakantie nemen. Daar zouden ze me nou mooi mee kunnen helpen – hoe vind ik dat?’”
Dat geldt niet alleen voor Selexyz.
En:
“Molenaar: ‘De retailer moet zich bewust zijn van waarom klanten in zijn winkel komen, nu ze de keus hebben om het niet te doen. Dat kan zijn omdat je een goed assortiment hebt, goede service biedt, betrouwbaar bent, de klant het artikel gelijk mee kan nemen of omdat je altijd goed advies geeft. Het kan soms een kwestie van gunnen zijn. Maar ook omdat jouw winkel inspiratie en beleving biedt – recreëren is nog altijd een belangrijke reden om te gaan winkelen. Op sommige momenten vinden mensen het heerlijk om in winkels rond te lopen, de sfeer te proeven, inspiratie op te doen, verrast te worden. Maar mensen komen niet voor één winkel. Dus het totale aanbod moet kloppen en aantrekkelijk zijn.’
George says
Wat u beschrijft klopt denk ik wel op een aantal punten.
Alleen…. Ook nu wordt er weer niet gekeken waardoor dit genre/verschijnsel ontstaan is? Heeft u daar wel eens bij stil gestaan? De allereerste klaagzang kwam van mensen die eboeken wilde lezen maar zich totaal afgeremd voelden door ‘de branche’. Geen titels, DRM-remmen, belachelijk pricing.
Hiermee ontstond meteen de botsing van 2 werelden/uitersten. ‘De branche’ en de digitale consument. Digitale consumenten hebben wensen/eisen die vanuit de gebruikelijke kanalen eerst kleinerend als bijvoorbeeld ‘mwoah , klein gedeelte van de omzet, dus niet echt belangrijk’ weggezet werden. Alleen digitale consumenten laten zich niet zo makkelijk wegzetten en gingen meteen alternatieven zoeken. Nu blijkt dat er nog veel meer bedreigingen op de branche afkomen, wordt de noodzaak om aan te passen alleen maar groter.
Dat heeft inderdaad met de door u als standaard marketing gezwets benoemde inzichten te maken. Of je het nou leuk vindt of niet, bij de internethandel heb je daar toch echt mee te maken. De inzichten vanuit de pre-digitale tijd schieten gewoon tekort. Daardoor is het voor een aantal bedrijven nu al half 1. ‘De branche’ was niet zo homogeen als men dacht en nu met de digitale ‘tegenwind’ blijkt het steeds meer ieder voor zich te zijn. In die goeie ouwe tijd dacht men dat dat anders was blijkbaar. ‘DE uitgevers’? ‘DE handel”? bestaan niet meer. ‘DE oplossing’? ook niet. Iedere ondernemer zal voor zichzelf moeten vaststellen welke weg of hij/zij wil gaan. Zij moeten eerst een aantal van hun problemen benoemen. Dat een aantal van die problemen misschien gemeenschappelijk is, lijkt me logisch maar het gaat juist om die niet gemeenschappelijke.
Of het papieren boek gaat verdwijnen? Niemand weet het, iedereen heeft een mening, maar veel uitgevers en handelaren halen dat moment niet eens als ze zich niet eerst inspelen op de huidige klantwensen en eisen. Waar zit nou het volume in het lezen, op dit moment? Geen mens die het weet. Ontlezing? Prachtige stellingname. Hoe weet men dat? Is dat uitgezocht dan? Er zijn namelijk ook onderzoeken die het tegendeel beweren. En toen?
Alle voorzetten ten spijt, (ook niet alle winkels hebben dezelfde klanten!) het basisprincipe van –ken je markt- geldt echt ook voor boeken verkopend Nederland. In de markt wordt je verkoop bepaald; niet in blogs, niet in app’s, enz. Hoe je dat bereikt hangt van jezelf af. Daar ben je zelfs verantwoordelijk voor; niet diegene die iets in een blog schrijven of je een spiegel voor houdt of ‘klaagt’ over wat hij of zij van een uitgever of handelaar verwacht. Asjeblieft geen slachtoffer gaan spelen. Wil je echt weten hoe? Zorg dat je die informatie krijgt die je nodig hebt, daar zijn zelfs boeken over geschreven .
Zolang je de wetmatigheden van die markt(en) niet respecteert ga je niet verkopen/verdienen wat je wilt. Dat is echt anders als in het pre-digitale tijdperk waar alles om het product, het papieren boek met z’n beschermde prijs, draaide.
koertj says
gek, ik heb nog nooit iemand een ebook zien lezen.
Wouter says
Eindelijk eens een stevig tegengeluid. Interessant dat je de bibliotheek aanhaalt, ook daar woedt de discussie al zijn de meeste bibliothecarissen denk ik ook overtuigd van het feit dat boeken van papier niet zullen verdwijen (zonder overigens blind te zijn voor de wens van veel klanten om ook E-books te kunnen/willen lenen). Als alles goed gaat komt er per 2013 eindelijk een aanbod voor deze laatste categorie. Maar ook in de bibliotheek zal er aandacht moeten zijn voor beleving, gratis wifi, laagdrempeligheid voor grote groepen en een groot aanbod al is het maar via de PC.