– Vervlogen vriendschap –
Als de tijd verstrijkt en de blik mede daardoor vertroebelt, wordt het moeilijk om gebeurtenissen uit het verleden zo te reconstrueren dat de werkelijkheid geen geweld aangedaan wordt. Dat is waar de vier personages in Grip – drie mannen en een vrouw – last van hebben. Twintig jaar nadat ze geklommen hebben op de Lofoten komen ze samen in het huis van twee van hen, die inmiddels een stel zijn. Daar in het hoge noorden heeft een incident plaatsgevonden dat zich in geheugens genesteld heeft.
De vrouw was het middelpunt en de drie mannen hebben ieder een andere kijk op het gebeurde. In de door de mannen vertelde versies van de dag op de berg, zitten voldoende overeenkomsten om te geloven dat er een consistente weergave van de werkelijkheid wordt gegeven. Maar helemaal sluitend zijn hun reconstructies niet. Er gaapt een gat. Bovendien: de dramatische gebeurtenis neemt in het grote geheel van de werkelijkheid maar een bescheiden plaats in.
Grip draait in essentie niet om wat er precies gebeurd is, Grip gaat over de fundamentele onverenigbaarheid van deze karakters, die vriendschap voorwendden. Het is bijna onbegrijpelijk dat deze vier mensen ondanks die gedeelde passie elkaars aanwezigheid (hebben) kunnen verdragen en zoveel vertrouwen in elkaar hadden dat zij hun levens in elkaars handen legden. Nu, na twintig jaar, moeten ze de balans opmaken om tot de conclusie te komen dat een leven leven iets fundamenteel anders is dan er grootse verwachtingen van hebben.
Grip is een zorgvuldig geformuleerde gelaagde roman. Stefan Enter vertelt niet, maar laat zien en doet vermoeden. Hij laat zijn personages, maar brengt ook ze in netelige situaties – fysiek en mentaal – waaruit ontsnappen moeilijk is. Hij stoffeert zijn roman zorgvuldig – een gesprek over onsterfelijkheid die binnen handbereik zou liggen; een klein meisje dat door façades heen kijkt; een echte cliffhanger, al is dat op het randje – en koerst onontkoombaar af op het ontluisteren van studentikoze vriendschap. En dan zijn er nog de vele verplaatsingen, die de suggestie wekken dat zijn personages wereldburgers zijn. Maar de diameter van het kringetje waarin zij gevangen zitten, wordt steeds kleiner.
De tijd tikt en Grip klopt. Structuur en taal vormen een fundament dat het verhaal stevigheid biedt. Stevigheid waar het de personages aan ontbreekt. Zij zakken bijna allemaal door het ijs, overtuigend en zonder gratie.
Leave a Reply