Op het schutblad van Telegraph Avenue van Michael Chabon staan onder ‘vertaald door’ maar liefst drie namen. Als je twintig pagina’s gelezen hebt in het boek (dat een kloeke 472 pagina’s telt) snap je ook waarom. Chabons stijl is… bloemrijk. Vrijwel alles wordt beschreven in uitgebreide, soms tot Homerische afmetingen uitgewerkte metaforen waar je dan ook nog meestal zonder al te veel inleiding middenin wordt gedropt, zodat je een groot deel van je tijd bezig bent met nadenken wat je nou eigenlijk zojuist hebt gelezen. De dialoog staat bol van slang, spreekwoorden en woordspelletjes met album- en filmtitels. Je zou de drie vertalers kortom, al voordat je het eerste deel van Telegraph Road uit hebt, alle drie een kratje lekker Belgisch bier willen sturen omdat ze überhaupt aan het project begonnen zijn.
Voor de lezer komen bij deze hindernissen nog, zeker in het begin van het boek, de stortvloed aan namen en bijbehorende, allemaal uitvoerig beschreven en uitgewerkte, karakters, de snelle perspectiefwisselingen, de absurdistische trekken van het verhaal en de vele losse verhaallijnen bij.
Het kan dus even doorbijten zijn… Nee, doorbijten is overdreven: laten we het op wennen houden. Het kan even wennen zijn aan de stijl van Chabon, maar als je er eenmaal in meegaat en je hebt je best gedaan om Archy en Nat, de één zwart, de ander blank, samen de eigenaren van Brokeland Records, een tweedehands grammofoonplatenzaak aan de weg in Oakland, Californië die het boek zijn naam gaf, en de mensen om hen heen te leren kennen, dan ben je ook verkocht.
Dat je niet rijk wordt van een tweedehands platenwinkel, dat snappen de mannen, de een volstrekt onverantwoordelijk, de ander met een nagenoeg permanent rothumeur, zelf ook wel. De situatie wordt echter pas echt nijpend als ‘Dogpile’, een grote keten van mediawinkels, zich aan Telegraph Avenue dreigt te gaan vestigen. Er volgen allerlei verwikkelingen, waarbij veel problemen blijken te wortelen in de op het oog harmonieuze maar onder de oppervlakte toch gespannen verhoudingen tussen blank en zwart aan Telegraph Avenue. De promiscuïteit van Archy levert ook een hoop gedonder op. Niet alleen gaat hij uitgebreid vreemd terwijl zijn vrouw Gwen hoogzwanger is, tot overmaat van ramp verschijnt er ook nog een tienerzoon uit een eerdere relatie. En dan hebben de echtgenotes van de twee ook nog samen een vroedvrouwenpraktijk waar ook van alles misgaat.
Dat zijn de grote lijnen. Met het navertellen van de plot doe je dit boek hoe dan ook vreselijk tekort. Het gaat in dit boek om de cast, die wonderlijke, bonte verzameling personages die Chabon heeft bedacht en leven ingeblazen. Dat ik, op dinsdagochtend in een volle ochtendtrein, mijn tranen niet kon bedwingen toen de knorrige Nat (die tot dan toe de ondergang van zijn winkel en de dood van zijn bekendste klant min of meer stoïcijns had ondergaan) dat ook niet meer kon kwam niet omdat het verhaal zo geniaal was. Dat kwam omdat Nat, net als alle andere karakters, na een paar honderd pagina’s voor mij was gaan leven. Dit is character-based fiction op zijn allerbest. In dit boek geen good guys en bad guys, geen kartonnen personages als aankleding van een bij elkaar bedacht verhaaltje zoals we die in de literatuur zo vaak voor onze kiezen krijgen.
Chabon is, zoals ik al zei, een echte stijlschrijver. Ik tik hier ter illustratie even twee passages over. In het eerste fragment maakt een van de winkeleigenaren een tochtje in de privé-zeppelin van Gibson Goode, ook bekend als G-Bad, de eigenaar van Dogpile:
Het was koel en behaaglijk in de cabine; de hele binnenkant was naadloos tot een glanzend oppervlak van zwarte kunststof gevormd, afgewerkt met gezandstraald aluminium en overal waar het met mensenbillen in aanraking kon komen bekleed met gevlekte koeienhuid. Op de ranglijst van geheime interieurs zou het waarschijnlijk ergens tussen ‘krankzinnig, op wereldheerschappij belust genie’ en ‘discominnende telg van een klein emiraat’ staan. Het decor bevatte enige verwijzingen naar Diabolik en Dune van David Lynch, wat Archy wel kon waarderen.
En hier is het op een begrafenis even de vraag of er wel voldoende te eten is:
Over de tafel liep een zaagtandvormige bergketen van gebraden kip. De toppen waren in wolken gehuld en je had zuurstofflessen en sjerpa’s nodig om er te komen.
Pak je klimuitrusting en klim in Telegraph Avenue.
Leave a Reply