– Onschuld bestaat niet –
De één weet precies hoe hij het gaat doen, hij heeft zijn daad tot in de kleinste details uitgedacht en voorbereid. De ander had niets kwaads in de zin, maar liet zich provoceren. Beiden hebben een dood op hun geweten, als zij tenminste een geweten hebben.
Om en om wordt het verhaal van een man en een jongetje verteld. De man staat op het punt om zijn vrouw te vermoorden. Voor de buitenwereld zal het lijken of zij zijn leven uitgewandeld is en dat zal niemand verontrusten: zo gelukkig was hun huwelijk niet. Eigenlijk wilde ze zijn broer, maar die was allergisch voor paarden.
Het jongetje staat voor het raam en besluit de bal die hij op de garage ziet liggen te gaan pakken. Maar eerst maakt hij nog een ritje in de snelle DS van zijn buurman. Hij kan de verleiding van een zeem in het handschoenkastje niet weerstaan. Maar in die zeem zit een Beretta Bobcat, en waar moet hij die zo snel laten.
De man ziet zijn zorgvuldig voorbereide plan door onvoorziene omstandigheden in rook opgaan. Alleen de Beretta Bobcat in het handschoenenkastje in zijn auto kan nog uitkomst bieden.
En dan – op het moment dat de lezer denkt: jammer maar helaas – grijpt Gijs Scholten van Aschat in. Hij doorbreekt het ritme van het om en om vertellen, waardoor het toch mogelijk is om met dat ene wapen in korte tijd twee mensen te doden.
De echte ontknoping van Beretta Bobcat moet dan nog komen. Die gaat over de verlossing die het bevrijd worden van een kwelgeest al dan niet brengt en het worden van een leugenaar. Dan blijkt dat het hele verhaal in retrospectief door een van beide personages is opgetekend. Een verrassende, edoch overtuigende wending.
‘Zijn verhaal is klaar. Het is nu niet meer ons verhaal. En nadat ik het opgeschreven heb is het ook niet meer van mij. Ik heb de dag beschreven zo goed als ik kon. De hiaten ingevuld. (…) Als ik het terug lees weet ik opeens niet meer waar de werkelijkheid ophoudt en mijn fantasie begint. Het geheugen blijkt plooibaar.’
De tegenstelling tussen de twee daders kan haast niet groter. De volwassen man heeft alle schijn tegen en kinderen zijn doorgaans de personificatie van de onschuld. Maar of dat ook geldt voor dit jongetje met autistische trekken dat alles ziet en registreert, weet maar niet voelt?
Schuld en boete: het is een thema dat grootse literatuur en dikke boeken heeft opgeleverd. Gijs Scholtenvan Aschat roert hetzelfde onderwerp in relatief weinig pagina’s aan. Met Beretta Bobcat maakt hij zijn debuut in de literatuur. In deze novelle – die geschreven werd om luisterboek te zijn – laat hij zien dat hij snapt waar het in een tekst om draait, hoe je verhalen kunt wenden en keren, dat personages een eigen stem nodig hebben en dat timing belangrijk is.
Leave a Reply