Dat er in De verborgen bron van Hella S. Haasse een moeder spoorloos verdwenen is, deed mij onmiddellijk denken aan Het dameoffer van Joke J. Hermsen. Dat in dat boek beide ouders op avontuur gaan, is een groot verschil, maar voor de kinderen – Rina in De verborgen bron en Det in Het dameoffer – maakt dat niet zo veel verschil: het vertrek laat sporen na. Rina wil niets meer van haar moeder weten – maar dat dringt pas aan het eind van het boek tot Rina’s man Jurjen door, die de schoonfamiliegeschiedenis uitpluist; Det komt dichter bij haar moeder als ze een ongepubliceerd manuscript van haar moeder leest terwijl ze verblijft in het huis van haar ouders.
Hella S. Haasse laat in een later boek – De ingewijden – zien hoe het Elin Breskel, de verdwenen moeder, in tussenliggende jaren is vergaan:
‘ “Wat is mijn leven geweest?” vroeg vaak de vrouw zich af die twintig jaar gezworven had, voor zij was neergestreken in een bergdorp op Kreta. “Eenzaamheid is steeds andere decors, met steeds andere rekwisieten, te midden van steeds andere tegenspelers. Meer heb ik niet geleerd dan dit: dat ik de vicieuze cirkel niet heb kunnen doorbreken. Toen ik mijzelf vrij maakt door te vluchten was ik al zo geconditioneerd voor alleen-zijn, dat alles wat ik deed met vaste wil, hartstochtelijk verlangen om anderen te bereiken tevergeefs was, mij integendeel nog eenzamer maakte. Toen ben ik weer gevlucht, maar met een heel ander doel, ik wilde alleen nog maar rust, de vrede van berusting, de stoïcijnse aanvaarding van de dingen-zoals ze-zijn, en ik dacht die te vinden in een deel van de wereld waar de mensen die problematiek niet kennen.’ ”
Joke J. Hermsen richt haar blik op Det, de dochter. Zij keert in De profielschets en Blindgangers terug.
Ik (her)lees met het oog op Het wereldbeeld van… Hella S. Haasse, haar oeuvre. Op 20 februari praat ik daar met Patricia de Groot en Aleid Truijens in Zwolle over.
Leave a Reply