Het was al not done om knollen voor citroenen te verkopen, maar nu rund regelmatig paard blijkt te zijn, lopen de gemoederen rondom voedselveiligheid weer hoog op. Strikt genomen hebben die twee niets met elkaar te maken. Paardenvlees is net zo (on)gezond als rundvlees, het is alleen goedkoper. Een paard voor een rund verkopen is dus vooral een kwestie van oplichting, niet van voedselveiligheid. Maar het is een mooie aanleiding om het ook daar weer eens over te hebben.
Bij Pauw & Witteman gingen IJsbrand Velzeboer (voedselveiligheidsspecialist), Marianne Thieme (fractievoorzitter Partij voor de Dieren) en Annie Schreijer-Pierik (voormalig CDA-kamerlid, maar nu vooral boerin) met elkaar in gesprek/discussie. Omdat ook zij oplichting, diervriendelijkheid en voedselveiligheid met elkaar verwarden, heb ik er Hamburgers in het paradijs: voedsel in tijden van schaarste en overvloed (2012) van Louise O. Fresco maar eens op nageslagen hoe dat zit met de mens en het eten van paard.
In het hoofdstuk Vlees: noodzaak en luxe schrijft zij:
‘De eerste duizenden jaren van het begin van de landbouw gaan dus vergezeld van de ontwikkeling van een dominant vegetarisch patroon. Maar het ontstaan van landbouw houdt zeker niet in dat overal en onmiddellijk de jacht en de visserij zijn verdwenen. (…) Voor nomadisch veehouders is de consumptie van vlees en melk uiteraard altijd onderdeel geweest van het voedingspatroon, hoewel met mate. Het betreft meestal niet de jonge dieren, die vaak voor offers en rituelen worden gebruikt. De populariteit in het Midden-Oosten wordt verklaard door de hoge productiviteit, het overvloedige vetgehalte en de relatief lage prijs. Geiten, die vaak samen met schapen worden geweid, staan in minder hoog aanzien, mogelijk vanwege de sterke smaak van hun vlees en het lagere vetgehalte. Arabische volken hebben ook altijd kamelenvlees gegeten, terwijl paarden en zeker ezels nauwelijks consumeerbaar werden geacht, wellicht ook omdat ze als werkdieren veel nuttiger zijn. Paardenvlees was in Engeland onacceptabel, maar in Europa geen punt. (…) Zo zijn in de loop van de geschiedenis ecologische en culturele factoren van invloed geweest op de consumptie en waardering van dierlijke producten. Gedurende het allergrootste deel van de laatste tienduizend jaar zijn dierlijke eiwitten een luxe geweest, die alleen de rijken en de gegoede bourgeoisie zich dagelijks konden veroorloven. Het demonstreren van het voorrecht vlees te eten heeft soms decadente vormen aangenomen.’
Tegenwoordig is het eten van vlees niet zozeer decadent als wel gewoonte geworden. Zeg ik, en niet Louise Fresco. Tegen die vanzelfsprekendheid waarschuwt de partij van Marianne Thieme, refererend aan de gevolgen voor dier én mens.
In Het gelijk van de dieren, het geluk van de mensen (2009) zei zij onder andere het volgende:
‘Het wordt tijd dat we de ethiek van de medemenselijkheid laten uitmonden in de ethiek van het mededogen met andere levende wezens, of in de ethiek van eerbied voor de aarde en eerbied voor het leven. Het respecteren van dieren en zorgen voor onze aarde zijn een logisch begin om ons in deze ethiek te oefenen.’
Dat abstracte niveau haalt de discussie in Pauw & Witteman niet.
Op ongeveer hetzelfde uur was in Reyers Laat choreografe Anne Teresa de Keersemaecker te gast. Ook zij maakt zich zorgen, in het bijzonder over het genetisch manipuleren van voedsel. Na afloop van een voorstelling van haar gezelschap Rosas nam zij het ‘in een gebalde toespraak op voor onderzoekster Barbara Van Dyck die twee weken geleden samen met tien mede-activisten veroordeeld werd voor bendevorming. Van Dyck kreeg een effectieve gevangenisstraf van zes maanden omdat ze tijdens de actie van de aardappelactivisten tegen het ggo-veld in Wetteren met de media sprak.’ Zo staat het op dewereldmorgen.be.
Volgens Anne Teresa de Keersemaecker, ‘dochter van een landbouwer met een voor die tijd grote boerenhoeve’, die ‘als klein meisje graag hielp bij de graanoogst, is voedsel onze meest directe band met de natuur’, zei ze in 2010 in een interview in De Volkskrant.
En wat deed De wereld draait door. DWDD at drie sterren. Zij vierden de bekroning van Puurst van Jonnie en Thérèse Boer en Ronald Giphart – die ook verstand van eten heeft – met de Gourmand Award, de prijs voor het beste kookboek ter wereld. Er was vuistvoedsel en er werden eetbare joints uitgedeeld.
Leave a Reply