Ik zag Dimitri Verhulst ontspannen hangen aan de tafel van Lieven van Gils in Reyers Laat de avond voordat ik hem meer op zijn qui vive zag zitten bij Pauw & Witteman. Hij zat daar beide keren vanwege het verschijnen van zijn nieuwe roman De laatkomer. Een roman over een man die doet of hij dement is en hoopt zo zijn armzalige huwelijkse leven te ontlopen.
Net als elke schrijver die vanwege het promoten van een nieuw boek overal en nergens moet verschijnen, ontkwam ook Dimitri Verhulst er niet aan om in plaats van woorden van gelijke strekking de avond erna precies dezelfde woorden als de avond ervoor te gebruiken. Dat kun je een schrijver op tournee toch niet kwalijk nemen.
Wat je interviewers kwalijk kunt nemen, is dat zij schrijvers steeds dezelfde vragen voorleggen en dat er ook nog een beetje of heel dicht bovenop leggen. Bij Reyers Laat vertelde Dimitri Verhulst hoe hij teruggekeerd is bij zijn eerste liefde – na een relatie van twaalf jaar met een ander en op die relatie was, hij liet niet na dat te benadrukken, niets maar dan ook niets aan te merken.
Hem was dus eigenlijk overkomen wat Désiré Cordier in De laatkomer overkomt. ‘In het bejaardentehuis vindt Désiré Cordier zijn eerste liefde terug, en nu ben ik zelf de man die naar zijn eerste liefde is teruggekeerd’, zei hij tijdens het gesprek. ‘Ik heb een erg mooie relatie gehad van twaalf jaar, maar na het schrijven van het boek stelde ik vast dat mijn relatie eigenlijk een stille dood gestorven is. En nu ben ik dolgelukkig dat ik ben teruggekeerd naar mijn eerste liefde voor ze ook dement wordt.’
Tijdens het schrijven was hij zich er niet van bewust, ‘maar het is bekend dat een boek vaak slimmer is dan de schrijver.’
Toen ik naar Reyers Laat keek, had ik De laatkomer nog niet gelezen. Een dag later als Dimitri Verhulst bij Jeroen Pauw en Paul Witteman te gast is wel. Dan weet ik dat Désiré Cordier een leven lang spijt heeft van een kus die hij niet gegeven heeft. Als hij in een demente dame in Home Winterlicht dat meisje van toen herkent, past hij zijn hele activiteitenprogramma op haar aan. Maar om nou te zeggen dat sprake is van een relatie of het verlaten van een partner vanwege een eerste liefde, dat niet.
Ook bij Pauw & Witteman moet Dimitri Verhulst dat verhaal over die verbroken relatie en de overgave aan een oorspronkelijke liefde vertellen. Paul Witteman vraagt er zichtbaar ongemakkelijk naar. Verhulst vertelt het, maar dat hij tegenwoordig in Zweden woont, zegt hij er dit keer niet bij.
Mij gaat het eigenlijk niet eens over dat herhaaldelijk vertelde verhaal over zijn liefdesleven – je kunt het een schrijver immers niet kwalijk nemen dat hij vragen beantwoordt op de manier die hem de minste moeite kost. Mij gaat het om de nadruk die gelegd werd op het feit hoe hier buiten het bewustzijnsbereik van de schrijver fictie en werkelijkheid een verbond zijn aangegaan. Dat dat gebeurt, dat betwijfel ik niet. Maar of daar in dit geval sprake van is…
Bij Reyers Laat was het boek nog slimmer dan de schrijver. Bij Pauw & Witteman geeft Dimitri Verhulst het volgende statement: ‘Mijn boek heeft mij opgevoed.’ Wat hij daarmee bedoelde, werd hem niet gevraagd. De zin was te mooi om toe te lichten. Wat hij daarmee precies bedoelde kun je beter aan de verbeelding overlaten.
(Overigens: inmiddels – het is nu 13 augustus 2014 – is Dimitri Verhulst terug in België. Vanwege een ander lief.)
Maar al met al vind ik het jammer dat het zo weinig ging over dat idee van een man die dementie voorwendt in de veronderstelling dan in een rusthuis buiten bereik van vrouw en kinderen ongestoord van zijn oude dag te kunnen genieten. Terwijl hij daar ook heus wel iets over te zeggen heeft.
Leave a Reply