‘She won’t go quietly’. Vooral die zin is blijven hangen, en dat ze – Diana, Princess of Wales – zichzelf zag als ‘The People’s Princess’. Let op: ‘She won’t go quietly’. Diana spreekt over zichzelf in de derde persoon enkelvoud. Als ze begint, tenminste. Want daarna schakelt ze over op de eerste persoon enkelvoud: ‘She won’t go quietly. That’s the problem. I’ll fight till the end, because I believe I have a role to fulfill, and I’ve got two children to bring up.’
In het interview met Martin Bashir – BBC Panorama, 20 november 1995 – zegt Diana veel meer dan dat, onder andere over de geschiktheid van Charles voor de troon en de ‘aanwezigheid’ van een derde – Camilla Parker-Bowles – in haar huwelijk (‘there were three of us in this marriage, so it was a bit crowded’).
De Queen was dan ook ‘not amused’, drong aan op een snelle scheiding – Charles en Diana waren al wel gescheiden van tafel en bed – en zou gewild hebben dat het interview nooit meer door iemand gezien werd.
Het was Diana, die het hele interview met zachte stem spreekt, haar hoofd zo veel als mogelijk schuin houdt en op essentiële momenten haar ogen neerslaat, die belang had bij dit interview. Ze wilde zich van een positie verzekeren, ook als haar huwelijk met de kroonprins definitief voorbij was. Met het interview solliciteerde ze naar de functie van ‘People’s Princess’, een vacante vacature.
Diana had aanvankelijk haar onschuld mee, en ze was meer dan mooi. Dat ze mediageniek was, wist ze en daar maakte ze gebruik van, net zoals de media haar gebruikten en dat wist ze ook.
Haar tragische dood – toegeschreven aan de paparazzi die haar altijd achtervolgden – deed discussies oplaaien. De media kwamen onder vuur te liggen. Niet voor het eerst en ook niet voor het laatst.
In de relatie tussen de media en zij die geportretteerd worden – in woord en/of beeld – is wat mij betreft sprake van tweerichtingsverkeer. Beide partijen hebben belangen. Beide partijen hebben rechten en plichten. Als het spel niet goed gespeeld wordt, is er voor beide partijen kans veel te verliezen.
Als journalist is het mijn verantwoordelijkheid om mensen recht te doen, en het maakt niet uit of het om een politicus, een schrijver of een kampioen kanariefokken gaat (geen willekeurige voorbeelden). Ik moet mijn werk goed doen. Ook als ik kritische vragen stel. Juist als ik kritische vragen stel.
Anderzijds mag ik verwachten dat wie eenmaal toegestemd heeft in een interview mij serieus neemt. Hij/zij mag er op rekenen dat ik hem/haar voorbereid en fair tegemoet treed, maar omgekeerd moet ik op de bereidheid om naar beste eer en geweten te antwoorden kunnen vertrouwen. Anders heeft het geen zin. Dan wordt er een verhaal verteld dat ver afstaat van de waarheid.
De vraag is natuurlijk welk verhaal er verteld moet worden. Moet er ook een verhaal verteld worden als er niets nieuws te melden is.
Media – en de makers die uiteindelijk het werk doen – moeten zich niet laten verleiden om uit niets nieuws te maken. Aan die verleiding niet toegeven is moeilijk als de opbrengst gegarandeerd groot is.
Sommige mensen zijn om wie of wat ze zijn zogenaamd altijd nieuws. Diana was nieuws omdat ze Diana, Princess of Wales was. Of ze nu naar de sportschool ging, met haar kinderen in de wildwaterbaan zat of aan de zijde van haar man zijn moeder vertegenwoordigde in overzeese gebiedsdelen. Met Diana op de cover verkocht een krant of tijdschrift gegarandeerd meer.
Journalistiek is een huwelijk waarbij altijd drie partijen betrokken zijn. Het gaat niet alleen om de journalist en zijn/haar onderwerp. Er is ook altijd een lezer, luisteraar, kijker.
Voor hem/haar doen we het allemaal. Zeggen we – wij die nieuws genereren. Zeggen ze – zij die profiteren van media-aandacht.
Eén moet er de verstandigste zijn.
Diana is bijna zestien jaar dood. Haar oudste zoon heeft inmiddels zelf een zoon. Zijn vrouw droeg haar verlovingsring en net als zij een polkadot-jurk bij het verlaten van de kraamkliniek waar ook zij leven schonk.
Hij houdt haar in ere en zo een beetje levend.
InKensingtonGardens is een ‘Princess Diana Memorial Playground’ en inHyde Park de ‘Diana, Princess of Wales Memorial Fountain’. Maar het grote herinneren is voorbij. Iets dat vlak na haar overlijden niet voor mogelijk werd gehouden.
Diana ging niet geruisloos. Maar het werd wel snel stil. Alleen af en toe – als er echt iets te melden is, al kun je je afvragen hoe vaak er zoals nu weer het geval schijnt te zijn nog nieuwe feiten over het tragische einde van haar leven boven water komen – hebben ‘we’ het nog over haar.
Over het interview met Martin Bashir heb ik gemengde gevoelens. Ik gun(de) Diana haar ‘revanche’ – meer nog had ik haar een lang en gelukkig leven gegund, omdat ik denk dat ze gelijk had toen ze zei: ‘I believe I have a role to fulfill, and I’ve got two children to bring up’ – en ik snap dat ze naar een middel greep dat ze ook zo vaak verfoeid had.
Maar het risico was groot. De kans dat ze in haar opzet zou slagen klein. ‘People’s Princess’ is ze geweest, maar het volk heeft het niet altijd voor het zeggen.
Eén had er de verstandigste moeten zijn.
(Hier de transcriptie van het interview.)
Leave a Reply