HANTA

Literatuur en meer

  • Home
  • Over Hanta
  • Contact
  • Privacy statement
  • Columns
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Blog
  • Meer
    • Liliane leest
    • Kettinglezen & rijgschrijven
    • Mediamoment
    • Sportzomers en -winters!
    • Zomergasten
    • Thuisblijfreizen
    • Bouke’s blues
    • Proza
    • Poëzie
You are here: Home / blog / Onbeweeglijk. Wat is dat eigenlijk?

Onbeweeglijk. Wat is dat eigenlijk?

13/09/2013 by Liliane Waanders 1 Comment

‘Zijn streven naar onbeweeglijkheid leidt tot zelfkwellingen waaraan hij bijna ten onder gaat.’ Dat belooft wat. Denk ik. Totdat ik me realiseer dat ik me volstrekt geen voorstelling kan maken van wat de protagonist nastreeft. Onbeweeglijk. Wat is dat eigenlijk? Wat wil het zeggen dat Edo Mesch in Opwaaiende zomerjurken streeft naar onbeweeglijkheid?

Het is niet de eerste keer dat in het werk van Oek de Jong onbeweeglijk zijn het ultieme doel is. In De hemelvaart van Massimo, de verhalenbundel waarmee hij in 1977 debuteerde staat het verhaal De onbeweeglijke Tze. Sinds Oek de Jong die bundel herzag, heten verhaal en bundel De onbeweeglijke.

In het verhaal zegt Tze: ‘Wees zo goed stil te blijven staan, mijn eigen bewegen vind ik al onverdraaglijk. Ik haat bewegen, het veranderen van de dingen maakt me ziek. Vroeger heb ik me met kleine dode dieren beziggehouden, maar ze vergingen onder mijn handen. Ik heb boeken gelezen. Tweemaal las ik dezelfde bladzijde, tweemaal stond er iets anders. Ten slotte zocht ik het bij de stenen. Maar geen tweemaal kon ik hun schittering op gelijke wijze zien.’

Waarna de ander, de ik, het schijnbaar snapt, maar toch niet helemaal: ‘Ik begreep nu dat het zijn streven was onbeweeglijk te zijn en dat slechts het zien van de muur voor hem nog draaglijk is. Ik begon hem te ondervragen over zijn onbeweeglijkheid, maar hij antwoordde niet meer. Het merkwaardige huiveren van zijn lichaam hield langzaam op. En hoe scherp ik hem daarna ook gadesloeg, ik kon geen beweging meer aan hem bespeuren. Toen verliet ik de kamer, zonder enig gerucht.’

De ik weet Tze nog tot verplaatsen te verleiden, maar aan het eind van het verhaal is Tze voor altijd de onbeweeglijkheid zelve.

Op de cover van De onbeweeglijke staat een schoonspringer bevroren op het hoogste punt van een salto. Het enige moment tijdens een sprong waarop wie springt niet beweegt.

Zo onbeweeglijk hangt ook Lin in de proloog van Hokwerda’s kind als ze keer op keer door haar vader over de rietkraag in de Ee gegooid wordt: ‘Op het hoogste punt van haar vlucht leek ze een ondeelbaar ogenblik stil te hangen in de lucht, dan viel ze, met een kreet, verdween uit het zicht en plonsde in het water.’

Bij de onbeweeglijkheid van Tze kan ik me iets voorstellen. Bij die van de schoonspringer en het geworpen meisje ook. Maar wat is onbeweeglijkheid voor Edo Mesch?

‘Hij kroop door de duinvallei, zijn huid met een zeker genot openhalend aan de duindoorn, en strekte zich uit op de plaats waar hij destijds met zijn vader geslapen had. Hij was wakker geworden. Dansende vlinders. In de verte ruiste de zee. Toen was het teruggekeerd, met een zacht plofje, na jaren: het gevoel van onbeweeglijkheid.’

Hij streeft het in ieder geval na. 

De schilder Balthus juist niet, lees ik het verhaal/essay Het model in de bundel Voor jou van K. Schippers: ‘Een edelman als Balthus weet dat je een kamer nooit helemaal in balans mag brengen, anders krijg je het onbeweeglijke.’

Is wie/wat volkomen in balans is onbeweeglijk? Is wie/wat onbeweeglijk is te perfect? 

De vraag blijft: wat wil Edo Mesch?

Op 25 september is Oek de Jong de eerste gast van de Stichting Literaire Activiteiten Zwolle. Daarom (her)lees ik zijn werk en noteer ik af en toe wat mij opvalt.

Misschien ook interessant:

  1. In de kantlijn
  2. Worstelen mag blijven, de worstelaar mocht dat van Oek de Jong niet
  3. Een man in zijn val vangen: Oek de Jong over een tekening die niet kan
  4. Elsbeth Etty over de receptie van het werk van Oek de Jong en de stand van de literaire kritiek

Filed Under: blog Tagged With: Balthus, De hemelvaart van massimo, De onbeweeglijke, De onbeweeglijke Tze, Edo Mesch, Het model, Hokwerda’s kind, K.Schippers, Oek de Jong, Opwaaiende zomerjurken, Voor jou

Comments

  1. Paul van de Wiel says

    13/09/2013 at 21:43

    Het onbeweeglijke is volgens mij een metafoor van de dood. Oek de Jong is daar voortdurend mee bezig. Toen ik de enge passage over het in het water gooien van zijn dochter ben ik met het boek gestopt omdat ik liever geen cynische boeken lees. Ik was bang voor nog vreselijker dingen.

    Reply

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Zoeken

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Nieuwste berichten

  • Raoul de Jong boegbeeld Boekenweek, maar zijn werk wordt in hokjes gestopt
  • Rascha Peper: nu is ze er echt niet meer
  • Literatuur: het belang van representatie
  • Een kwestie: Roald Dahl aan de literaire schandpaal
  • Vragen naar de bekende weg: over het Kinderboekenweekgedicht van Pim Lammers

Spotlight

Auteurs

  • Liliane Waanders

Meest gelezen deze week

Tags

Adriaan van Dis Arnon Grunberg beeldende kunst boek boeken boekenweek Cees Nooteboom column De wereld draait door dood dwdd film fotografie gedicht Ilja Leonard Pfeijffer Jan Brokken journalistiek K.Schippers kunst lezen literatuur Louise O. Fresco Marguerite Duras muziek Oek de Jong Olympische Spelen Poetry International poëzie recensie roman Rotterdam schrijven sportzomer sportzomer 2012 sportzomer 2013 sportzomer 2014 stoïcijn tennissen Tour de France vertalen Virginia Woolf voetballen wielrennen William Shakespeare zomergasten

Zoeken

Volg Hanta

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Hoofdmenu

  • Home
  • Over Hanta
  • Columns en beschouwingen
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Meer
  • Contact
  • Privacy statement

Rubrieken

  • Liliane leest
  • Kettinglezen & rijgschrijven
  • Mediamoment
  • Sportzomers en -winters!
  • Zomergasten
  • Thuisblijfreizen
  • Bouke’s blues
  • Proza
  • Poëzie

Net binnen

  • Raoul de Jong boegbeeld Boekenweek, maar zijn werk wordt in hokjes gestopt
  • Rascha Peper: nu is ze er echt niet meer
  • Literatuur: het belang van representatie

Archief

Auteurs

  • Liliane Waanders

Copyright © 2023 · News Pro Theme on Genesis Framework · WordPress · Log in

Hanta gebruikt cookies. Omdat een blog runnen zonder nou eenmaal niet kan. Wilt u geen cookies, zie dan de instructies hier: Meer over cookies Ok, ik snap het
Privacy & Cookies
Necessary Always Enabled