Welke woorden koos Donna Tartt zelf?

Dat wij Nederlanders als eersten de nieuwe roman van Donna Tartt in vertaling – Het puttertje – kunnen lezen, zelfs nog voordat het origineel – The Goldfinch – verschijnt, ligt niet alleen aan de goede verstandhouding tussen Donna Tartt en haar voormalige – hij schijnt nu echt weg te zijn bij De Bezige Bij – uitgever Robbert Ammerlaan.

Wij Nederlanders spreken noodgedwongen vreemde talen. Omdat wij denken dat wij het Engels zo goed beheersen dat er bij het lezen van een roman in die taal niets verloren gaat, zouden velen van ons de voorkeur geven aan The Goldfinch boven Het puttertje als The Goldfinch eerder leverbaar zou zijn geweest dan Het puttertje.

Behalve leuk is het voor een Nederlandse uitgever dus ook uiterst lucratief om op goede voet met Engelstalige auteurs te staan. Lucratiever dan een vriendschap met een schrijver uit bijvoorbeeld Portugal, Hongarije of Japan.

In een van de vele interviews die Donna Tartt ter gelegenheid van het verschijnen van Het puttertje gaf, vertelde ze dat ze soms heel lang na moet denken voordat ze precies dat ene woord gevonden heeft dat ze nodig heeft in de zin die ze aan het schrijven is. Omdat Het puttertje er al is en The Goldfinch nog niet, kan ik niet zien welk woord dat bijvoorbeeld is in de volgende zin:

‘Opgelucht dat hij gekalmeerd is, uitgeput door de hoofdpijn terwijl alle beelden van mijn moeder vervaagd waren tot motachtig gefladder, ging ik naast hem liggen, sloot mijn ogen en voelde me merkwaardig prettig en veilig.’

Vooral naar ‘motachtig gefladder’ ben ik benieuwd. Hoewel ik ook wel wil weten hoe die hele zin er in haar eigen taal staat.

En ook van deze zin:

‘Zijn ademhaling pruttelde akelig’,

zou ik graag in het Engels lezen.

Door de goede verstandhouding tussen Donna Tartt en Robbert Ammerlaan hebben Sjaak de Jong, Paul van der Lecq en Arjaan van Nimwegen – dit drietal vertaalde The Goldfinch. Of vertaalden ze Het puttertje? – heel hard door moeten werken.

Zoveel tijd als Donna Tartt nam om haar woorden te kiezen, kregen haar vertalers niet. Misschien dat zij onder druk wel net dat ene woord kozen dat ook Donna Tartt in de mond nam, te licht bevond, waarna zij door heel lang te staren naar de reproductie van Het puttertje van Carel Fabritius boven haar schrijftafel, een ander woord vond. Een woord dat veel beter paste. Nee, het woord dat precies past.

Als ik een ander woord zoek, wil Het juiste woord van L. Brouwers nog wel eens uitkomst bieden. Als ik in het register zoek op ‘pruttelen’ in de betekenis van koken, vind ik maar een redelijk alternatief: borrelen. Bij ‘pruttelen’ als manier van spreken, vind staan er vier die misschien ook overwogen werden: lispelen, prevelen, preutelen, murmelen.

Ik had het origineel graag binnen handbereik gehad tijdens het lezen van Het puttertje. Want ik wil zo graag weten welke woorden Donna Tartt zelf koos.