‘Leer te denken in analogieën en verschillen, door in te zoomen op details en uit te zoomen op algemene wetmatigheden’, zegt Louise Fresco in Betrokken en op afstand, een aangepaste versie van de rede die ze in 2004 in Nijmegen uitsprak bij de opening van het academisch jaar – opgenomen in Nieuwe spijswetten: over voedsel en verantwoordelijkheid.
Omdat ik Nieuwe spijswetten net herlezen heb, zat die zin nog in mijn hoofd toen ik eergisteren op televisie een onooglijke axolotl zag. De axolotl, een salamandersoort, groeit weer aan. Als hij een orgaan of ledemaat verliest – en axolotls staan aan allerlei gevaren bloot, ook omdat zij een kannibaalse natuur hebben – schiet zijn lichaam onmiddellijk in de herstelstand.
Wetenschappers onderzoeken hoe het mogelijk is dat bijna niets een axolotl deert in de hoop dat daarmee wegen gevonden worden om ook het menselijk lichaam dat recupererend vermogen terug te geven. Want ook bij de mens groeide stompjes vroeger – heel vroeger – weer aan.
Mij lijkt het veel zinniger om de vraag te stellen hoe het komt dat de mens dat vermogen verloren heeft. Wat maakt, in evolutionaire zin, dat de mens dat niet meer nodig heeft?
Zoals het mij ook zinniger lijkt om niet in te zoomen op het persoonlijk drama dat het vertrek van Henk Krol uit de Tweede Kamer – omdat hij (namens 50 Plus voorvechter voor het op peil houden van pensioenen) in een vorige baan (waarin hij voor gelijke rechten vocht) geen pensioenpremie afdroeg – schijnt te zijn, maar stil te staan bij het feit dat hij met droge ogen – willens en wetens of zonder zich te realiseren dat – zijn pleidooien hield en nu vindt dat anderen hem onheus bejegenen.
Ik weet niet of ik nu in de geest van Louise Fresco gedacht heb, maar zo voelt het wel.
Op 30 oktober is Louise O. Fresco te gast bij de Stichting Literaire Activiteiten Zwolle. In de aanloop naar die ontmoeting (her)lees ik haar werk, en wijd er af en toe een stukje aan.
Leave a Reply