Het is een misverstand dat een langere reisduur – voor de duidelijkheid, als ik reis, reis ik per trein – automatisch leidt tot meer gelezen pagina’s. Toch slaagde ik er gisteren onderweg ondanks de storm in om Tegen verkiezingen van David Van Reybrouck van begin tot eind te lezen. In Tegen verkiezingen houdt David Van Reybrouck een hartstochtelijke pleidooi voor het democratiseren van de democratie.
Verkiezingen zijn volgens Van Reybrouck nooit bedoeld om ‘het volk’ bij het besturen te betrekken. Door verkiezingen werd de erfelijke aristocratie vervangen door een gekozen aristocratie, maar de burger had nog steeds weinig in te brengen.
Uit Tegen verkiezingen blijkt dat ‘het volk’ heel goed in staat is om weloverwogen beslissingen te nemen – iets dat lang ontkend werd – mits zij daartoe voldoende in de gelegenheid gesteld worden.
In zijn zoektocht naar democratische vernieuwing komt David Van Reybrouck uit bij een principe dat al in het oude Athene gehanteerd werd: loting. Onderzoek naar deliberatieve processen met gelote burgers wijst uit dat besluiten die op deze wijze genomen worden de efficiëntie en de legitimiteit van genomen beslissingen kunnen vergroten.
Loten is daarmee dé mogelijkheid om een impasse te doorbreken en het de draagkracht en het draagvlak van de democratie te vergroten en het vertrouwen van de burger in ‘de politiek’ en de democratie terug te brengen.
Ik was ondanks al door de storm veroorzaakte ongemak net op tijd thuis om te horen hoe Patrick Janssens, oud-burgemeester van Antwerpen, de winnaar van de AKO-Literatuurprijs verzocht naar voren te komen.
Joke van Leeuwen – voor mij een verrassende winnaar, althans in dit gezelschap van genomineerden – won met de roman Feest van het begin.
Eigenlijk zijn de roman van Joke van Leeuwen en het essay van David Van Reybrouck verre verwanten.
Feest van het begin gaat over de eindigheid van de euforie van het eerste geluk. Over kansen die je krijgt en kansen die je af moet dwingen. Over nieuwe vrijheid die onderhouden moet worden. Eens in de zoveel tijd een revolutie ontketenen is niet genoeg.
Maar daar merk je tijdens het lezen niet zoveel van. Tijdens het lezen leef je alleen maar mee met de o zo menselijke personages. Joke van Leeuwen kijkt wel uit: in een roman moet je geen boodschap verkondigen. Betekenis geven moet je aan een lezer overlaten.
Aan het eind van de dag dat Joke van Leeuwen de AKO Literatuurprijs won, was ik verward: had ik daarom juist die dag uitgekozen om Tegen verkiezingen te lezen?
Leave a Reply