Zes keer paar jaar lees ik in clubverband en laat ik zeven vrouwen boeken lezen waar wat over te zeggen valt. Dat doe ik inmiddels een jaar of vijf. Mij levert het in elk geval iets op: inzicht in mijn eigen manier van lezen.
Het is mijn eer te na om at random boeken te kiezen. Daarvoor is het aanbod te groot en de verleiding te lezen wat iedereen al leest ook. Ik wil mensen op ideeën brengen die ze als ze een volgend boek lezen in het achterhoofd houden.
Tijdens de eerste twee bijeenkomsten van dit seizoen stond de locatie die een schrijver kiest voor zijn verhaal centraal. Eerst lazen we een Nederlandse auteur die haar roman buiten Nederland situeerde (Labyrint van Fleur Bourgonje) en daarna een buitenlandse auteur die voor een plaats in Nederland koos (Amsterdam van Ian McEwan).
Ze waren het er unaniem over eens: het labyrint dat het Marokkaanse Fez is, was de perfecte locatie voor een roman over verlies en verleden die de kop opsteken als een nieuwe liefde op het punt van beginnen staat. Fleur Bourgonje maakte optimaal gebruik van de kleuren in die stad – en de verfbaden in het bijzonder – om de gedachten van haar vrouwelijke personage te structureren. De bouwkundige elementen vormden weer precies het goede uitgangspunt om haar mannelijke hoofdpersoon aan het denken te zetten.
Na Fleur Bourgonje was het de beurt aan Ian McEwan. Hoewel hij zijn roman Amsterdam noemt, speelt maar een klein deel van zijn boek in de hoofdstad. Bijna een hele roman hint Ian McEwan naar de bedenkelijke reputatie die Amsterdam heeft als het gaat om vrijwillige levensbeëindiging. Al vroeg in het boek is sprake van een medisch schandaal in Nederland dat onderwerp van onderzoek is voor een van de redacteuren waar Vernon – een van de hoofdpersonen – leiding aan geeft. Het woord euthanasie valt in een ander verband.
Maar rechtvaardigt dat speculeren de titel. En meer nog: rechtvaardigt de reputatie de locatie. De meningen verschillen en dat heeft ook te maken met het verschillend interpreteren van wat er in Amsterdam precies gebeurt in Amsterdam.
Waar iedereen het wel over eens is, is dat het schadelijk is voor Amsterdam/Nederland dat er in diverse buitenlanden geoordeeld wordt op basis van foute aannames.
Feit is wel dat niet alleen Ian McEwan in Amsterdam gebruik maakt van die reputatie. Ook Donna Tartt doet dat in Het puttertje. In haar roman is Amsterdam de plaats waar een afrekening in het criminele circuit plaatsvindt.
Of dat niet ergens anders had gekund, dat zal ik de dames van mijn leesclub de volgende keer voorleggen. Ook al lezen we Donna Tartt niet.
Leave a Reply