HANTA

Literatuur en meer

  • Home
  • Over Hanta
  • Contact
  • Privacy statement
  • Columns
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Blog
  • Meer
    • Liliane leest
    • Kettinglezen & rijgschrijven
    • Mediamoment
    • Sportzomers en -winters!
    • Zomergasten
    • Thuisblijfreizen
    • Bouke’s blues
    • Proza
    • Poëzie
You are here: Home / blog / Otofoto is een palindroom maar ook een voorbeeld van monovocalisme

Otofoto is een palindroom maar ook een voorbeeld van monovocalisme

20/12/2013 by Liliane Waanders Leave a Comment

Het door Kees van Kooten deze week gepromote woord otofoto is behalve een palindroom ook een voorbeeld van monovocalisme. Een monovocalisme is een woord of tekst waarin slechts één klinker is toegelaten, terwijl in een lipogram het gebruik van een bepaalde letter juist verboden is – in een e-lipogram mag de letter ‘e’ niet. De schrijver Georges Perec wist dat een hele roman vol te houden. In La disparition komt de ‘e’ niet één keer voor. En in de vertaling die Guido van de Wiel maakte (’t Manco) ook niet. Perec schreef overigens ook een monovocale novelle, waarin de letter ‘e’ de enige klinker is: Les Revenentes.

Tot ik het woord otofoto zag, moest ik aan Battus denken, die in zijn Opperlandse taal- & letterkunde allerlei taalverschijnselen catalogiseert. Ik meende mij een tekst  te herinneren met louter o’s. Ik zocht en vond Colholms Roos, o-sprook van Abraham Des Amorie van der Hoeven (Jr.). Ik zocht verder en vond gedichten van C.C. Bombaugh – alleen deze zin al: ‘No cool monsoons blow soft on Oxford dons, Orthodox, jog trot, book worm Solomons’ – en Ernst Jandl.

Ik hoopte ook in de Exercices de Style van Raymond Queneau – in de vertaling van Rudy Kousbroek dan: Stijloefeningen – een voorbeeld te vinden. Helaas. Maar ik vond er wel veel ander moois, waaronder ook een e-lipogram.

Raymond Queneau en George Perec maakten deel uit van Oulipo. Oulipo staat voor Ouvroir de littérature potentielle. De schrijvers en wiskundigen die in het los verband in deze ‘werkplaats voor potentiële literatuur’ werkt, schreven onder de druk van vooraf opgelegde voorwaarden en beperkingen, waarvan lipogram en monovocalisme twee voorbeelden zijn.

Hugo Brandt Corstius – wiskundige en schrijver – is Oulipo’s vooruitgeschoven post in Opperland Nederland. Maar dan is hij niet Hugo Brandt Corstius maar Battus.

O'dom - BattusAls Battus schreef hij O’dom, dat ondanks de titel niets met monovocalisme van doen heeft. O’dom – dat zich afspeelt in A’dam – is een literair experiment: ‘Ik wil letterparen nemen, en in het woordenlaboratorium kijken wat hun verwisseling voor revolutionaire en evolutionaire uitwerking heeft’.

De eerste alinea van Het Conceptgebouw, het openingsverhaal in O’dom zou in het Groot Dictee van Kees van Kooten niet misstaan hebben:

‘Wanneer iemand zo dom om met de auto naar het Concertgebouw te gaan is, dan kan het voorkomen dat hij niet kan voorkomen dat hij dien in de Palestrinastraat te parkeren, indien hij pas in dien achterafstraat in een autogaatje past dient.’

Overigens als de bezitter van die auto van daar waar hij zijn auto geparkeerd heeft richting Concertgebouw loopt, passeert hij het J.W.Brouwersplein. Het zou zomaar kunnen dat hij daar de man uit Stijloefeningen tegenkomt. Want Rudy Kousbroek laat in zijn vertaling de gebeurtenissen plaatsvinden in lijn 16 en op het Jan Willem Brouwersplein. Nou ja, gebeurtenissen… Stijloefeningen is een observatie, die 99 keer herverteld wordt:

‘In lijn 16, op het spitsuur. Een keren van zowat zesentwintig, slappe vilthoed met een koordje er omheen inplaats van een lint, nek te lang alsof er aan getrokken was. De mensen stappen uit. De figuur in kwestie valt uit tegen een passagier naast hem, die hij ervan beschuldigt tegen hem op te botsen telkens als er iemand langs komt. Bedoelde bits te klinken maar de toon is eerder huilerig. Ziet een zitplaats vrijkomen en schiet er op af. 
Twee uur later kom ik hem tegen op het Jan Willem Brouwersplein, bij het Concertgebouw. Hij is in gezelschap van een kameraad die tegen hem zegt: “Je zou een extra knoop aan je overjas moeten laten zetten.” Hij wijst aan waar (bij de uitsnijding) en waarom.’

Misschien ook interessant:

  1. De tour 2020: Etappe 4. Sisteron – Orcières-Merlette: Kees van Kooten, Battus en Hugo Brandt Corstius
  2. Een (palin)droom van een woord: de otofoto van Kees van Kooten
  3. Jelle Brandt Corstius eert zijn vader met een palindroom
  4. Vierde Kousbroeklezing: heeft Maxim Februari eigenlijk iets met Rudy Kousbroek?

Filed Under: blog Tagged With: Battus, Colholms Roos o-sprook, Exercices de Style, George Perec, Georges Perec, Groot Dictee der Nederlandse Taal, Guido van de Wiel, Hugo Brandt Corstius, Kees van Kooten, La disparition, Les Revenentes, lipogram, monovocalisme, Opperlandse taal- & letterkunde, otofoto, O’dom, palindroom, Raymond Queneau, Rudy Kousbroek, Stijloefeningen, ’t Manco

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Zoeken

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Nieuwste berichten

  • Raoul de Jong boegbeeld Boekenweek, maar zijn werk wordt in hokjes gestopt
  • Rascha Peper: nu is ze er echt niet meer
  • Literatuur: het belang van representatie
  • Een kwestie: Roald Dahl aan de literaire schandpaal
  • Vragen naar de bekende weg: over het Kinderboekenweekgedicht van Pim Lammers

Spotlight

Auteurs

  • Liliane Waanders

Meest gelezen deze week

Tags

Adriaan van Dis Arnon Grunberg beeldende kunst boek boeken boekenweek Cees Nooteboom column De wereld draait door dood dwdd film fotografie gedicht Ilja Leonard Pfeijffer Jan Brokken journalistiek K.Schippers kunst lezen literatuur Louise O. Fresco Marguerite Duras muziek Oek de Jong Olympische Spelen Poetry International poëzie recensie roman Rotterdam schrijven sportzomer sportzomer 2012 sportzomer 2013 sportzomer 2014 stoïcijn tennissen Tour de France vertalen Virginia Woolf voetballen wielrennen William Shakespeare zomergasten

Zoeken

Volg Hanta

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Hoofdmenu

  • Home
  • Over Hanta
  • Columns en beschouwingen
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Meer
  • Contact
  • Privacy statement

Rubrieken

  • Liliane leest
  • Kettinglezen & rijgschrijven
  • Mediamoment
  • Sportzomers en -winters!
  • Zomergasten
  • Thuisblijfreizen
  • Bouke’s blues
  • Proza
  • Poëzie

Net binnen

  • Raoul de Jong boegbeeld Boekenweek, maar zijn werk wordt in hokjes gestopt
  • Rascha Peper: nu is ze er echt niet meer
  • Literatuur: het belang van representatie

Archief

Auteurs

  • Liliane Waanders

Copyright © 2023 · News Pro Theme on Genesis Framework · WordPress · Log in

Hanta gebruikt cookies. Omdat een blog runnen zonder nou eenmaal niet kan. Wilt u geen cookies, zie dan de instructies hier: Meer over cookies Ok, ik snap het
Privacy & Cookies
Necessary Always Enabled