Als het vuur niet opnieuw wordt aangewakkerd, is volgend jaar iedereen vergeten dat Verene Shepherd zich – niet namens de VN – in het heetst van de Zwarte Pietenstrijd liet ontvallen dat Sinterklaas vanwege het bestaan van de Kerstman wel helemaal afgeschaft kon worden.
Hoewel kerst ook hier in opmars is, heeft Sint nauwelijks concurrentie te duchten van Santa. Elders is dat anders. Elders is Santa Claus de klos als er bij weer en wind cadeaus bezorgd moeten worden.
Zo ook in de kleine Noord-Italiaanse fabrieksstad waar magazijnbediende Marcovaldo – om hem draait de verhalenbundel Marcovaldo (1990) van Italo Calvino, waarin een verhaal staat dat De kinderen van de kerstman heet – door de chef van de afdeling personeelszaken van het bedrijf waar hij werkt wordt uitverkoren wordt om de kerstman (Babbo Natale) te spelen.
‘Bij de firma Sbav stelde de afdeling Externe Betrekkingen dat jaar voor bij de belangrijkste personen het kerstgeschenk thuis te laten bezorgen door iemand die als kerstman verkleed ging.’
(vertaling: Linda Pennings)
In de ratrace die commercieel ondernemen is, moet je immers de concurrentie een stap voor zijn en innovatief denken.
‘Vermomd als kerstman reed Marcovaldo door de stad, op zijn motorbakfiets volgeladen met cadeautjes verpakt in kleurig papier, versierd met mooie linten en met takjes mistletoe en hulst. De witte wattenbaard kriebelde een beetje maar beschermde zijn hals tegen de kou.
De eerste rit ging naar zijn eigen huis, want hij kon de verleiding niet weerstaan om zijn kinderen te verrassen. In het begin, dacht hij, herkennen ze me vast niet. Wat zullen ze daarna lachen!’
Zijn kinderen herkennen hem echter onmiddellijk, zoals ze ook alle andere door de afdeling Externe Betrekkingen van alle andere bedrijven op pad gestuurde kerstmannen meteen herkenden.
Nadat de lol van het herkennen er af is, concentreren de kinderen van ‘de kerstman’ zich volop op het maken van kerstcadeautjes voor arme kinderen. Wie die arme kinderen dan ook mogen zijn.
Omdat Marcovaldo ook al geen cadeautjes voor zijn kinderen heeft meegebracht – dat is de taak van de kerstman van Interne Betrekkingen – heeft hij wat goed te maken en dus neemt hij een van zijn kinderen mee op zijn ronde.
Nergens worden ze echt enthousiast ontvangen – anderen waren Marcovaldo voor: ‘En elke keer werd hij ontvangen als de postbode die elke dag de krant bezorgt’ – maar de desinteresse van een negenjarig jongetje spant de kroon. Het cadeautje dat Marcovaldo hem komt brengen is dan ook het driehonderdtwaalfde cadeautje dat hij deze kerst gekregen heeft.
Hoewel dat jongetje het zoontje is van de voorzitter van de Vereniging ter Bevordering van de Kerstverkoop is hij volgens Marcovaldo’s zoon een arm kind. Daarom hebben hij en zijn broertjes besloten dat de drie cadeautjes waar ze zo hun best op gedaan hebben voor het stuurse en verveelde jongetje zijn. Ze zijn de cadeautjes zelf gaan brengen.
En… Het jongetje was er blij mee.
‘ “Ja heus, met die van ons… Hij ging meteen het papier eraf scheuren om te kijken wat het was…”
“En wat was het dan?”
“Het eerste was een hamer: die grote, ronde hamer, van hout…”
“En wat vond hij daarvan?”
“Hij sprong een gat in de lucht! Hij greep hem en begon hem meteen te gebruiken!”
“Hoe dan?”
“Hij heeft al het speelgoed stukgeslagen! En al het glaswerk! Toen pakte hij het tweede cadeautje…”
“En wat was dat?”
“Een katapult. Je had hem moeten zien, zo blij… Hij schoot alle glazen ballen van de kerstboom aan diggelen. Daarna ging hij verder met de lampen…”
“Hou maar op, de rest wil ik niet horen! En eh… het derde cadeautje?”
“We hadden niets meer om te geven, daarom hebben we een doosje lucifers in zilverpapier gewikkeld. Het was het cadeautje waar hij het meest gelukkig mee was. Hij zei: ‘Ik mag nooit met lucifers spelen!’ Hij begon ze aan te steken, en…”
“En…?”
“… hij stak alles in brand!” ’
Als Marcovaldo de volgende dag de chefs van de afdelingen Externe Betrekkingen, Reclame en Handel niet kan ontlopen, vreest hij het ergste. Ten onrechte:
‘ “Snel! De pakjes moeten vervangen worden!” zeiden de chefs. “De Vereniging ter Bevordering van de Kerstverkoop is een campagne gestart voor de lancering van het Destructieve Cadeau!” ’
“Zo opeens…” merkte een van hen op. “Daar hadden ze wel eens eerder aan kunnen denken…”
‘Het was een plotselinge ontdekking van de voorzitter” legde een ander uit. “Het schijnt dat zijn zoontje een paar hypermoderne cadeau-artikelen heeft gekregen, iets Japans geloof ik, en voor het eerst hebben ze hem werkelijk enthousiast gezien…”
“Waar het vooral om gaat,” voegde de derde toe, “is dat het Destructieve Cadeau ertoe dient om artikelen van welke soort ook te vernietigen: precies wat nodig is om het ritme van de consumptie te versnellen en de markt nieuw leven in te blazen…”
Eigenlijk wil de voorzitter van de Vereniging ter Bevordering van de Kerstverkoop hetzelfde als premier Mark Rutte toen hij ergens dit jaar de Nederlander opriep niet zo voorzichtig te zijn: ‘we nemen dat kleine beetje risico, we hebben dat vertrouwen’. Beiden willen de economie draaiend houden. De een uit eigenbelang, de ander in het landsbelang. Voor de een is commercie een doel, voor de ander een middel. En dat maakt een groot verschil.
Voor wie het verhaal wil lezen, hier een Engelse vertaling: Santa’s Children.
En hier klinkt het in de taal waarin Italo Calvino I figli di Babbo Natale schreef:
I figli di Babbo Natale, deel 1
I figli di Babbo Natale, deel 2
Leave a Reply