Voor de derde achtereenvolgende dag heeft iemand op Hanta gezocht op de combinatie van de volgende trefwoorden: ‘in memoriam’ en ‘Liliane Waanders’. Ben ik dood dan? dacht ik de eerste keer. De tweede keer dacht ik: hé, alweer. En nu ben ik vooral benieuwd wat die zoeker – of zoekers, want ik weet niet of het steeds dezelfde is die deze trefwoorden intikt – hoopt te vinden. Even kwam ik zelfs in de verleiding om mijn eigen in memoriam te schrijven om hem of haar tevreden te stellen – geïnspireerd door de tips en aanwijzingen die filosoof Maarten Doorman gaf toen hem in de Tros Nieuwsshow de vraag gesteld werd: hoe schrijf je een goede necrologie?
Uiteindelijk besloot ik de goden niet te verzoeken en het in memoriam van een ander van begin tot eind te citeren:
In memoriam Michel Tournier, schrijver (1924-2000)
Geboren in het centrum van Parijs, had hij onmiddellijk door dat dat de meest ongastvrije stad ter wereld is, met name voor jonge mensen. Hij heeft dan ook zijn hele leven in de pastorie van een dorpje in het Chevreuse-dal gewoond, als hij tenminste niet op reis was over de wereld, met een voorkeur voor Duitsland en de Maghreb. Zijn as heeft een plaats gekregen in zijn tuin, in een gebeeldhouwd grafmonument dat een gisant voorstelt, wiens gezicht schuilgaat onder een geopend boek, gedragen door zes schooljongens, die met hun uiteenlopende uitingen van verdriet doen denken aan een kinderversie van Rodins Burgers van Calais.
Na langdurige studies in de filosofie kwam hij vrij laat bij de roman, door hem altijd opgevat als een zo conventioneel mogelijk aandoende intrige met daaronder een metafysische infrastructuur, die onzichtbaar is maar een actieve invloed uitstraalt. In die zin heeft men in verband met zijn werk vaak de term mythologie gebruikt.
Als er voor hem een voorloper en een etiket zouden moeten worden gevonden, zou met kunnen denken aan J.K. Huysmans en aan mystiek naturalist. Want alles is in zijn ogen mooi, zelfs het lelijke; alles is heilig, zelfs de modder.
Over de liefde zegt hij: ‘Aan een bepaald teken kun je feilloos herkennen dat je werkelijk liefde voor iemand voelt; als zijn gezicht méér begeerte bij je opwekt dan welk van zijn andere lichaamsdelen ook.’
Als hij een graf had gehad, zou hij er de volgende tekst op hebben gewild:
‘Ik was doel op je, en je hebt me er honderdvoudig voor beloond. Leven, bedankt!’
Michel Tournier schreef zijn in memoriam niet zonder aanleiding. Toen een tijdschrift een enquête hield over het thema ‘wat zal volgens u de grote gebeurtenis zijn van het jaar 2000’, antwoordde Tournier zonder aarzelen: mijn overlijden. In 2000 zou hij 66 zijn. Dat was de leeftijd waarop zijn vader stierf. En de vader van zijn vader. ‘Het is een mooie leeftijd om te sterven. Met geluk en beleid, vermijd je op die manier de pijnen en vernederingen van de ouderdom, en ach, is het tegen die tijd niet genóeg leven geweest?’
In memoriam Michel Tournier, schrijver (1924-2000) staat in de bundel Dwaze liefdes. Het origineel – Nécrologie d’un écrivain: Michel Tournier (1924-2000) staat in Petites proses.
Voor de goede orde : Michel Tournier leeft.
Naschrift:
Michel Tournier stierf op 18 januari 2016 thuis in Choisel. Hij werd 91.
Leave a Reply