Toen ik eerder vandaag ging zitten om even iets te schrijven – echt, ik dacht ‘even’ iets te schrijven – over de interviews in The Paris Review waar Olivia Laing in Het tripje naar Echo Spring: waarom schrijvers drinken naar verwijst, ontstond er al schrijvende een heel ander stuk dan ik oorspronkelijk in gedachten had.
Tijdens het lezen over de drinkgelagen van de zes schrijvers waar Olivia Laing het in haar boek over heeft – F. Scott Fitzgerald, Ernest Hemingway, Tennessee Williams, John Cheever, Raymond Carver en John Berryman – moest ik al paar keer aan Midnight in Paris van Woody Allen denken, waarin een aantal van hen geportretteerd wordt.
Dus toen ik in een van de interviews in The Paris Review – een deel daarvan is door Joost Zwagerman gebundeld en van een inleiding voorzien in De ontdekking van de literatuur: The Paris Review Interviews – deze vraag van George Plimpton las: ‘Had u in het Parijs van de jaren twintig een ‘groepsgevoel’ met anderen schrijvers en kunstenaars?’en dit antwoord van Ernest Hemingway: ‘- Nee. Er bestond geen groepsgevoel. We hadden respect voor elkaar. Ik respecteerde veel schilders, sommige van mijn eigen leeftijd, andere die ouder waren – Gris, Picasso, Braque, Monet (die toen nog leefde) – en een paar schrijvers: Joyce, Ezra, de goede dingen van Stein…’, stond ik in gedachten op de stoep van Rue de Fleurus nº 27 waar Gertrude Stein woonde, wetende wat zich daar binnen afspeelde.
In werkelijkheid stond ik daar nooit, hoewel – dat zie ik nu ik eindelijk de moeite neem om te kijken in welk arrondissement de Rue de Fleurus ligt: het 6e – ik twee keer in de buurt was (maar toen had ik geen oog voor de omgeving. De eerste keer zeulde ik met een houten poppenhuis, de tweede keer zat er een peuter op mijn schouders die uit alle bezienswaardigheden in Parijs uitgerekend de speeltuin in het Jardin du Luxembourg koos, maar het vertikte om er zelf naar toe te lopen).
De gedachte aan de samenscholende schrijvers en kunstenaars op de Rue de Fleurus nº 27 maakte melancholiek. Vroeger… vroeger was alles beter, ruiger en romantischer en was Parijs de stad waar je moest zijn, de stad waar het allemaal gebeurde.
De verleiding was groot om gehuld in een dekentje van treurigheid op de bank te kruipen en naar Midnight in Paris te kijken. Maar ik schreef door aan een stuk dat uiteindelijk over schrijvers spreken, verhalen vertellen en Het tripje naar Echo Spring: waarom schrijvers drinken bleek te gaan. Daar paste dat citaat van Hemingway niet in. En ook mijn weemoed over de voorbije tijd van voor mijn tijd viel uit de toon.
Ik knipte, ik plakte en gaf het bestand de voorlopige titel Gesneuveld.
Voor dat andere stuk zocht ik ook na in hoeverre de keuze die Joost Zwagerman voor De ontdekking van de literatuur maakte een afspiegeling is van zijn eigen voorkeuren. Daarvoor sloeg ik zijn Americana: omzwervingen in de Amerikaanse kunst op – klinkt plechtig, maar die twee delen dundruk hebben wel iets van een bijbel.
Ik zag overeenkomsten, maar niet genoeg om van een significante overlap te kunnen spreken. Joost Zwagerman koos uit het grote geheel van The Paris Review twintig namen waar je vanuit het perspectief van de literatuur niet omheen kunt. Een aantal van hen hoort tot de mensen die zich blijvend in de belangstelling van Joost Zwagerman mogen verheugen – dat laat Americana: omzwervingen in de Amerikaanse kunst heel mooi zien: dat Zwagerman langjarige verbintenissen aangaat en meegroeit met oeuvres – maar over het algemeen geeft hij de voorkeur aan een jongere generatie.
Uit het essay Woody Allens Midnight in Paris, dat ik dan weer bij toeval vond toen ik aan het zoekbladeren was (het staat na A Portrait of the Artist As a Cold Man: Philip Seymour Hoffman en Truman Capote) – waarin Zwagerman het heeft over het Parijs dat ook hij alleen maar van horen zeggen kent – pikte ik één troostende zin: ‘De avant-garde van weleer als aanjager van romantische zwijmelarij – dat hadden die avant-gardisten nooit kunnen bedenken.’
Uiteindelijk moet je het met je eigen tijd en je eigen helden doen.
En ook dat moest ik allemaal schrappen omdat dat stuk dat ik eerder vandaag schreef een heel andere kant op ging dan ik aanvankelijk in gedachten had.
Leave a Reply