Misschien had ik het moeten weten, maar ik wist het niet. De bakkebaarden van Redmond O’Hanlon zijn geen restant van een ruig maar voorbij leven, zijn bakkebaarden zijn een eerbetoon aan Charles Darwin.
Ik lees het net in In het spoor van de grote ontdekkers: O’Hanlons Helden – waarin Marc Argeloo, Emile Brugman en Alexander Reeuwijk niet alleen die helden portretteren, maar ook Redmond O’Hanlon zelf. O’Hanlon zegt het in een citaat waarmee het hoofdstuk over Darwin opent:
‘Als kind las ik Het ontstaan van soorten met een zaklamp onder de dekens, wat erger was dan het lezen van de ergste porno […] Nadat mijn ouders mijn boeken hadden verbrand realiseerde ik me dat als boeken het waard zijn om de relatie met je kinderen voorgoed te verstoren, ze wel heel bijzonder moeten zijn. Ik ging eerste drukken van Darwins werk verzamelen, ik liet mijn bakkebaarden groeien als eerbetoon aan Darwin, en mijn eerste teksten als professioneel schrijver waren de lemma’s “Charles Darwin” en “Evolutie” in de Oxford Reference Dictionary.’
(Dat Redmond O’Hanlon niet bepaald een gelukkige jeugd had, dat had ik wel onthouden.)
Naast dat citaat staat een portret van relatief jonge Darwin, met bakkebaarden. Alsof ik Redmond O’Hanlon niet op zijn woord zou geloven.
Ik lees In het spoor van de grote ontdekkers: O’Hanlons Helden omdat ik meer wil weten over de ontdekkingsreizigers in wiens spoor O’Hanlon nu al twee seizoenen over de wereld trekt.
Met name tijdens de tweede serie had ik het idee dat O’Hanlon zelf zo prominent in beeld was, dat ‘zijn’ helden – of is het toch zijn ‘helden’ – er een beetje onder te leiden hadden. Het ging in een aantal afleveringen iets te veel over de details, over het verhaal waarvan van tevoren bedacht was dat het leuk zou zijn.
Daardoor begon ik de man met zijn rolkoffertje naarmate de serie volgde iets te veel een gimmick worden.
Want ja… zo’n serie. Daar wordt natuurlijk goed over nagedacht en ook achter de schermen hard aan gewerkt. Maar dat hoeft de kijker niet te weten.
Misschien dat ik daarom bleef haken aan een citaat waarin O’Hanlon het heeft over de mensen en middelen waarmee de negentiende-eeuwse reizigers zich onderweg omringden en hoe die door de ene reiziger wel en door de andere niet genoemd worden in hun reisverhalen.
Hij komt op dat verhaal doordat Rudi Rotthier, zelf ook een zeer verdienstelijk reiziger en reisboekenschrijver, hem vraagt wat Redmond O’Hanlon met zijn boeken wil (ik heb het citaat inclusief de vraag van Rotthier overgenomen uit Rudi Rotthier Redmond O’Hanlon over God, Darwin en natuur, waaruit het oorspronkelijk afkomstig is):
‘Had je ooit een doel met je reisboeken? Bij mij zou dat kunnen zijn: laten zien dat de wereld anders is dan verwacht, complexer.
“Ja. In mijn geval was er een ander aspect. De negentiende-eeuwse reizigers deden alsof ze alleen op tocht waren, maar ze werden naar hun doel geleid door geweldige, slimme, grappige mensen. Ook bij Darwin was dat zo. In zijn dagboeken vind je wel verwijzingen naar zijn metgezellen, maar in de officiële boeken nauwelijks. Als zoon van een rijke arts was hij het gewend bedienden te hebben. En die vermeldde hij dus doorgaans niet. Wallace, een werkmens, vermeldde wel de mensen die hem hielpen. Ik denk dat Wallace, zonder het te beseffen, door mensen te beschrijven, te appreciëren, een nieuw genre heeft geschapen binnen de literatuur over natuurhistorie. Richard Spruce, de botanist die over het Amazonegebied schreef, had dat ook. Ik wilde in die lijn zitten.”
Maar je bent grappiger dan Wallace.
“In het begin van een reis lijk je groot en sterk. Maar dan begin je te beseffen dat je volstrekt incompetent bent. En je gezellen vinden het grappig dat je de hele tijd omvervalt. Ze kunnen het niet vatten dat iemand zo dom en onhandig kan zijn. En dus beginnen ze je te behandelen als een kind dat verzorging nodig heeft. Ze beschermen je. En dat stelt je gerust: je zal het dus wel overleven.” ’
Dat uitgerekend iemand die zich zo bewust is van het teamwerk dat reizen ook in de eenentwintigste eeuw nog is, moet doen of hij helemaal alleen onderweg is.
Leave a Reply