De grens tussen maken en consumeren. Over het web, technomuziek en mijn lezersburnout

Hoe ontdek je nieuwe dingen? Er zijn periodes in je leven dat je het gevoel hebt dat je aan iets nieuws toe bent. En dan bedoel ik niet een nieuw huis, nieuw werk of een nieuwe liefde, maar nieuwe input. Nieuwe dingen die geest prikkelen en je aansporen om weer anders tegen de zaken aan te kijken zodat je zelf ook weer ideeën kunt ontwikkelen.

Ik heb wat dat betreft even een merkwaardige fase. Meestal haalde ik mijn nieuwe input uit boeken. Die ontdekte ik bijna nooit door recensies te lezen. Recensies gaan meestal over recente werken en mijn voorkeur gaat meestal uit naar stokoude boeken (recensies lees ik zoals naar mijn vaste overtuiging de meeste mensen ze lezen: puur om de recensie zelf, als betrof het – en waarom zou het dat niet? – een literair genre an sich). Nee, ik ontdekte mijn boeken in andere boeken. Ik las essays over literatuur en vervolgens de boeken waar die essays over gingen. En dan weer de boeken die door die schrijvers als invloeden genoemd werden. Zo hink-stap-sprongde ik zo’n beetje door de literatuur en verslond boek na boek.

Maar op de een of andere manier is dat hongerige lezen even tot stilstand gekomen. In combinatie met het verplichte lezen in het kader van recensies heeft het verslinden van de wereldliteratuur geleid tot een soort overdosis, een lezers-burnout, waardoor ik op het moment eigenlijk nauwelijks lees. Ja, ik ben halverwege Indische duinen, ik blader wat in een dichtbundel waar ik vrijdag iets zinnigs over moet zeggen en ik herlees Hrabal, maar ik kan me desondanks geen kwartaal herinneren waarin ik zo weinig heb gelezen als in het eerste kwart van 2014.

Maar dat ik niet lees betekent niet dat mijn geest niet om input vraagt. En dat levert problemen op. Want als de literatuur even geen toegang vindt ben ik, visuele nitwit, op de muziek aangewezen. Maar wat muziek betreft had ik nou juist de afgelopen decennia het tegenovergestelde als met boeken. Ik draaide wat ik kende. Bach, oude blues, gruizige hardrock. Plaats voor iets nieuws was er niet. Spotify, die oneindige voorraad te ontdekken muziek, diende voornamelijk als praktischer en compacter opslagmedium voor muziek die ik ook op cd had.

Zoals meestal kwam de redding uit onverwachte hoek. Ik heb namelijk twee kinderen die langzaamaan in de leeftijd aan het raken zijn dat ze de top 40 gaan luisteren. Nou is dat voor 95% afgrijselijke bagger, laat dat helder zijn, maar ik merkte dat er bepaalde platen waren die iets met me deden. En dat waren niet de rockplaten, want de rockmuziek die tegenwoordig de hitlijsten haalt is… nou ja, niet best.

Nee, het waren de technoplaten die me aanspraken. Want waar populaire rockmuziek met de jaren gladder en gladder is geworden, mogen technomuzikanten gewoon gruizig zijn. De track Eat, sleep, rave, repeat bijvoorbeeld maakte grote indruk op me.

)

Het antwoord op de vraag waar ik dit stukje mee begon (hoe ontdek je nieuwe dingen?) is trouwens tegenwoordig: op internet. Op YouTube. In Spotify, door wat rond te klikken of een min of meer willekeurige keuze te maken uit de duizenden online radiostations.

Door mijn nieuwe interesse in technomuziek (house? Wat moet je tegenwoordig zeggen?) begon ik ook op mijn periodieke strooptochten naar nieuwe computerprogrammaatjes om mee te prutsen weer eens naar muzieksoftware te kijken.

En dan kom je erachter dat er niet alleen ongelooflijk veel technomuziek te vinden is op het web, maar dat ook de mogelijkheden om die muziek zelf te maken ieder ander genre overtreffen. Tel daarbij op dat ook de muzikanten zelf, net als bijna ieder ander slag kunstenaars, het web en de social media inmiddels tot hun thuis hebben gemaakt en je kunt concluderen dat technomuziek en het web met elkaar vergroeid zijn. Over blues, rock, klassiek en andere genres wordt veel geschreven op het web, maar techno is het web.

De technologie van het internet heeft het verschil tussen het consumeren van artistieke uitingen en het creëren ervan doen vervagen. Ik zag dat heel duidelijk toen ik ging spelen met de app Partycloud. Deze app bestaat uit een digitale dj-console (in essentie twee muziekspelers – van oorsprong draaitafels, maar nu uiteraard digitaal – met een mengpaneel ertussen) en een lijst met nummers die de redactie van de app heeft geselecteerd op Soundcloud , een sociaal netwerk waar muzikanten hun nummers kunnen publiceren.

Het mooie hiervan is: je kent de nummers die in de afspeellijst staan niet. Je hoort een nummer voor het eerst op het moment dat je het door een ander nummer heen gaat mixen. Je klikt op een titel, min of meer op goed geluk, en gooit het nummer ‘in de mix’. Je kijkt naar de waveform, zoekt een hard of juist een zacht gedeelte, kiest er 8 maten uit om te loopen, verandert het tempo, draait wat aan de filters om de baslijn of juist de melodie de aandacht te geven en je mixt er een ander nummer doorheen. Je doet eigenlijk alles behalve het ouderwetse, respectvolle luisteren dat je deed als je vroeger net een cd van je favoriete artiest had aangeschaft. En het is ontzettend verslavend.

Zo leerde ik ook iets over mezelf wat ik eigenlijk al wist: ik kan niet passief van kunst/muziek/literatuur genieten. Ik moet er altijd iets mee doen. Lees ik een gedicht, dan componeer ik in mijn hoofd ofwel een antwoordgedicht, ofwel een bespreking. Hoor ik een melodie, dan bedenk ik variaties of tik ik er een extra ritme bij.

Ach, was er maar een app om boeken mee te remixen.