Eigenlijk is het nog te vroeg om een definitief oordeel te vellen, want ik ben pas op bladzijde 97 van Het nieuws: een gebruiksaanwijzing van Alain de Botton. En toch durf ik al wel een voorschot te nemen op mijn definitieve oordeel (en mocht ik het mis blijken te hebben, dan zal ik dat nadat ik het boek uit eerlijk melden): ik heb zelden zo’n slechte gebruiksaanwijzing gelezen.
Uit wat ik tot nu toe gelezen heb, kan ik niet opmaken dat Alain de Botton begrijpt hoe het nieuws werkt. En schrijf dan maar eens een gebruiksaanwijzing. Het meest wonderlijke aan Het nieuws: een gebruiksaanwijzing is dat Alain de Botton – die consequent gebruik maakt van het koninklijk meervoud (tenminste: dat neem ik aan, want tot nu toe heb ik niet het idee dat hij ook namens mij schrijft) – het nieuws als zelfstandig opererende, initiatief nemende, handelende entiteit beschouwt.
Zinnen als:
‘Het nieuws heeft er natuurlijk veel baat bij als het publiek zich vaak opwindt, ergert en angstig voelt – maar wij hebben een nog grotere verantwoordelijkheid om te proberen ons niet te laten kisten’,
en:
‘Het nieuws maakt ons voortdurend lekker met de belofte van drastische veranderingen en verbeteringen’,
of:
‘Door onze angsten aan te wakkeren, maakt het nieuws op wrede wijze misbruik van onze zwakke greep op het juiste perspectief’:
ik kan er nu al bijna niet meer tegen (maar ik heb u net beloofd dat ik de beker helemaal leeg zal drinken en indien van toepassing mijn ongelijk zal bekennen, dus er zit niets anders op dat verder lezen.
De zinnen die ik hiervoor citeerde komen uit het hoofdstuk Politiek dat veel minder over politiek gaat dan de titel doet vermoeden.
Inmiddels ben ik aanbeland in het tweede hoofdstuk. Dat heet Wereldnieuws en tot nu toe dekt die titel de lading opmerkelijk goed.
Alain de Botton strijkt mij in dat hoofdstuk echter weer op een geheel andere wijze tegen mijn almaar grijzer wordende haren in. Volgens hem hebben ‘we’ geen interesse meer in de wereld, en dat komt – u raadt het al – door de nieuwsdiensten die het allemaal veel te serieus – namelijk conform de criteria van nieuwswaardigheid – aanpakken:
‘Misschien hebben we onze interesse in de wereld vooral verloren door bepaalde verkeerde veronderstellingen van de nieuwsorganisaties over hoe de wereld aan ons beschreven moet worden.’
Nee, aan ons ligt het niet dat de wereld ons niet meer kan boeien:
‘We zijn heus niet al ons enthousiasme voor elders kwijtgeraakt. We zijn wezens die in vroeger tijden in de rij stonden om verhalen over zogenaamde exotische landen te horen. Het probleem is dat de methodiek van verslaggeving die de moderne nieuwsmedia hebben ontwikkeld – die feitelijk juiste, technologisch snelle, onpersoonlijke, op crisis gerichte berichtgeving begunstigt en vrijwel alle andere soorten uitsluit – abusievelijk tot een soort wereldwijd provincialisme heeft geleid, waarbij we telkens veel weten en voor weinig warmlopen; waarbij een beetje kennis van de verkeerde soort ervoor gezorgd heeft dat de reikwijdte van onze nieuwsgierigheid kleiner is plaats van groter is geworden.
Maar onze fascinatie en onze empathie sluimeren slechts. Om weer sterk te worden, hoeft het buitenlandse nieuws zich alleen maar aan bepaalde werkwijzen uit de kunst over te geven.’
Hoe Alain de Botton dat precies voor zich ziet weet ik niet, zover ben ik nog niet. Maar ik vermoed dat de Acutele Opera’s in De wereld draait door bij hem zeer in de smaak zullen vallen (bij mij ook trouwens).
Vanavond was er weer een te zien: Allright, Goodnight. Dat waren de laatste woorden tussen de vluchtleiding en de piloot van vlucht MH370 van Malaysia Airlines, die op 8 maart van de radar verdween.
Wat terrorisme-expert Beatrice de Graaf – zij schreef het libretto, Michel van der Aa componeerde de muziek, het Dudokkwartet voerde uit met Marijn van Prooijen op de contrabas; Martijn Sanders was de piloot, Nora Fischer de luchtverkeersleider – voorafgaande aan Allright, Goodnight over de verwerking van onzekere verliezen – ambiguous losses – zei – voor hen en hun nabestaanden wilde Beatrice de Graaf deze klaagzang schrijven – past voor zover ik Alain de Botton tot nu toe gelezen en begrepen heb in het beeld dat hij van het brengen van wereldnieuws heeft.
Het gesprek met Beatrice de Graaf begint op 38.10.
Leave a Reply