Alfa: over auto’s, bèta’s en technologiekritiek, dat is de titel die Maxim Februari koos voor zijn Kousbroeklezing. En dat omdat Rudy Kousbroek beweerde dat alfa’s wandelen door de moderne wereld als Neanderthalers door de sterrenwacht: ‘Ongerust, omgeven door apparaten waarvan de werking hun volslagen onbegrijpelijk is’.
In het persbericht waarin de vierde Kousbroeklezing onder de aandacht gebracht wordt staat verder nog: ‘Techniek is zo verknoopt geraakt met mens en maatschappij dat een alfabenadering onmisbaar is. Om de werking van apparaten te begrijpen moet je vooral hun menselijke kant leren kennen.’
Dat lezende schoten mijn gedachten alle kanten op, maar natuurlijk eerst en vooral naar Rudi Kousbroeks De aaibaarheidsfactor waarin hij niet alleen het aansluitschema van een zelfbouwkat – ‘Amateur-bouwers zijn gewoonlijk buitengewoon trots op hun eigengemaakte dieren en het is waar dat een dergelijke kat, die door een niet al te onhandig uitgevallen doe-het-zelver in minder dan honderd uur in elkaar kan worden gezet, in geen enkel opzicht hoeft onder te doen voor de veel duurdere fabrieksmodellen’- opneemt, maar ook uitgebreid stilstaat bij Kunstmatige menselijkheid.
Naast een machine die de mens de mens dwingt zich als een dier te gedragen – de auto – blijkt er ook een machine te bestaan die dieren in staat stelt tot rationeel en verbaal reageren. Dat ontdekt Rudy Kousbroek als hij na het mijmeren over een dergelijke machine door F. Domesticus wordt uitgenodigd om het apparaat te komen bekijken. F. Domesticus ‘had het niet voor mogelijk gehouden dat iemand het principe van mijn uitvinding zou raden, maar nu u dat gedaan hebt zal ik u haar laten zien, hoewel de wereld nog niet op de hoogte is.’ Na een rondleiding door het laboratorium volgt een demonstratie met verschillende proefdieren (een guinees biggetje, een rat, een hond).
Het zal wie Rudy Kousbroek en De aaibaarheidsfactor kent, niet verbazen dat het uiteindelijk een kat is die met vlag en wimpel slaagt voor het examen ‘kunstmatige menselijkheid’.
Maxim Februari is na K. Schippers, Ian Buruma en Tijs Goldschmidt de vierde essayist die de Kousbroeklezing uitspreekt.
Plaats van handeling op 11 april is De Rode Hoed in Amsterdam. Meer informatie staat hier.
Omdat je met de titel van de lezing van Maxim Februari nog alle kanten op kunt, en hij niet de enige is die op 11 april aan het woord komt – ook Fay Lovsky (door Rudy Kousbroek bewonderd) en Ever Meulen (grafisch ontwerper met een passie voor auto’s beklimmen het podium) betreden het podium – schrijf ik de komende anderhalve week een paar stukjes, waarvan achteraf misschien moet worden vastgesteld dat ze als een tang op Alfa: over auto’s, bèta’s en technologiekritiek slaan, maar waarvan ik nu denk dat ze de onderwerpen er iets mee te zouden kunnen hebben.
Leave a Reply