Foto: Michiel Hendryckx, via Wikipedia
‘Stoppen met Facebook is het nieuwe Facebook’, hoorde ik vorig jaar iemand zeggen. Het was waar. Het was ineens erg in om je Facebook op te zeggen. En dat kon natuurlijk niet gewoon zomaar, nee dat moest gepaard gaan met de nodige bombarie. Over dat het allemaal nergens toe leidde, dat daas gekwek op de social media. En dat ‘echte’ vrienden belangrijker zijn virtuele en – vooral – dat Facebook een tijdvreter was die maar afleidde van het belangrijke (literaire – veel van mijn Facebookvrienden zijn schrijvers) werk. Omdat het opzeggen van Facebook nog helemaal niet zo makkelijk is verscheen er ook een tsunami aan how-to’s die je stap voor stap uitlegden wat je moest doen om je uit de greep van Zuckerberg te bevrijden.
De laatste tijd was het een beetje stil met de Facebook-quitters, totdat ik eergisteren een post van schrijver Marcel Möring las:
Allen,
Ik speel al een tijdje met het idee, maar nu is het zover: ik sluit mijn facebook-account. Ooit begon ik er mee, omdat het de website leek te vervangen en lezers er om vroegen. Maar facebook is mij steeds meer gaan tegenstaan en ik moest steeds iets overwinnen om foto’s, berichten en aankondigingen ‘te delen’. Eigenlijk wil ik helemaal niets delen. Dat wil zeggen: niets dan mijn romans en af en toe een stuk in De Groene Amsterdammer of de NRC.
Je moet doen wat bij je past en de kruising tussen bruin café, familiebijeenkomst en stencilmachine die facebook is, past niet bij mij. Ik ben geen mens voor groepen, ik ben niet geïnteresseerd in vakantiefoto’s (ik maak ze zelf niet eens), ik heb moeite met de golven van verontwaardiging, opinie en emotie die horen bij een sociaal medium. Het past niet bij mij.
Ik houd er dus mee op. Wie mij wil vinden kan naar mijn website of een email sturen. Wie ik wil vinden, vind ik wel. Over een paar dagen zal ik proberen mijzelf te verwijderen uit de de ingewanden van facebook. Ik dank iedereen die mij volgde.
MM
Wat ik zo charmant vind aan dit stukje is dat Möring er niet op uit is om wie dan ook de les te lezen. Van veel van die ‘ik stop ermee’-posts droop het superioriteitsgevoel in dikke druppels af. Zo van, nou, gaan jullie lekker verder met jullie kostbare tijd verdoen met slap gezwets en flauwe video’s, ik ga eens even een heleboel intelligente boeken lezen en schrijven en in het café met echte vrienden praten over dingen die er echt toe doen. Dat doet Möring dus niet. Hij concludeert gewoon dat ‘de kruising tussen bruin café, familiebijeenkomst en stencilmachine’ (overigens een niet on-rake typering van het medium) niet bij hem past. Dat siert hem en het ga hem facebookloos goed.
Maar toch heb ik ook moeite met dit bericht. En dat hangt vooral samen met wat hij daarna schrijft. Hij is geen mens voor groepen. Nou, dat hebben we dan gemeen. Ik ben dan ook lid van welgeteld nul Facebook-groepen. Wel geweest, maar altijd kreeg ik er snel genoeg van en dacht ik hop, weg ermee. Klik. Delete.
Vakantiefoto’s, ook zoiets. Ik zie dus bijna nooit vakantiefoto’s op Facebook. Ja, tenminste, ik zie wel af en toe een vakantiefoto, maar die is dan van iemand van wie me de vakantie ook echt interesseert. Iemand die ik ken en het hele jaar waardeer om zijn/haar slimme commentaren, goede links en/of vrolijke aanwezigheid. En als zo iemand dan eens een plaatje post van zijn/haar voeten in een paar slippers, met een drankje met een parasolletje in beeld, dan kan ik daar best om glimlachen. Anders is het met de mensen die nooit iets zinnigs zeggen maar je wel hun hele rondreis door Westelijk Afrika door de visuele strot willen duwen. Daar ben ik snel klaar mee. Klik. Verwijder. Weg ermee.
En golven van opinie, emotie en verontwaardiging? Ja, die zijn er op social media uiteraard. Maar ook die gaan best vaak aan me voorbij. Omdat ik mensen die zich eraan overgeven botweg verwijder.
En dat is het: volgens mij verlaat Möring Facebook niet omdat Facebook niet bij hem past, maar omdat hij heeft nagelaten Facebook aan zijn behoeften aan te passen. Wat veel mensen vergeten als ze met internet bezig zijn, is dat je, als je weet wat je wilt en weet wat je doet, overal invloed op kunt uitoefenen. Uiteindelijk bepaal jij wat je te zien krijgt op Facebook. Maar dat vereist wel een actieve houding. Niet achter je scherm gaan zitten mopperen en uiteindelijk het medium de schuld geven c.q. de rug toekeren, maar actief je eigen ervaring vormgeven. In de praktijk betekent dat: vriendschapsverzoeken weigeren (sorry, uitgevers, maar ik wil geen vrienden meer zijn met iemand die ‘Uitgeverij’ als voornaam heeft) en vrienden verwijderen die op je zenuwen werken. En niet na een jaar of na een maand, maar gewoon onmiddellijk. Want zoals het met opruimen in de fysieke wereld gaat, gaat het ook met digitaal opruimen: als je het niet meteen doet, stapelt het zich op en begin je er op een gegeven moment helemaal niet meer aan.
Bezig zijn met social media is dus eigenlijk als bezig zijn in de keuken (of het werken aan softwarecode, voor degenen die daar bekend mee zijn): bij alles wat je doet, ben je ook bezig je omgeving zo te ordenen en vorm te geven dat je er in de toekomst ook weer mee uit de voeten kan. Zo krijg je controle en voorkom je dat je het gevoel krijgt dat een medium jouw handelen bepaalt.
Het is overigens ook mogelijk, mocht je bang zijn iemand te schofferen, om de posts van een Facebookvriend uit je timeline te verwijderen zonder diegene te ontvrienden.
Waarom zit ik hier zo over door te drammen? Niet om Marcel Möring of wie dan ook ergens van te overtuigen. Ik ga niemand vertellen wat hij moet doen. Als iemand niet mee wil doen met social media, dan moet hij dat lekker zelf weten. Zolang dat nog kan. Want de tijd komt eraan – in een aantal vakgebieden, zoals de marketing en de media, is het al zover – dat je niet meer mee kunt draaien als je niet een aanwezigheid op social media handhaaft. Solliciteren, je inschrijven voor een symposium, deelnemen aan een werkoverleg tussen telewerkers (waar er ook steeds meer van zijn), het is vaak al niet eens meer mogelijk zonder ergens een account te hebben.
En dat wordt nog veel meer. In de komende tien jaar zou het zomaar kunnen zijn dat bedrijven hun telefonische helpdesk steeds meer uitkleden ten gunste van webcare, klantenservice via social media. Nu het wachtwoord steeds meer uit de gratie raakt (en terecht, want het zijn ondingen), wordt je ‘identiteit’ ook als identificatie en authenticatie steeds belangrijker. En dan heb ik het nog niet eens over diensten en goederen (zei er iemand ‘boeken’?) die straks alleen nog maar online te krijgen zijn.
Er komt, kortom, een tijd aan waarin het niet meer zonder mogelijk zal zijn je niet bezig te houden met social media zonder een soort paria te worden.
Moeten we dan tegen alles maar ja zeggen, overal een account aanmaken en de hele shit over ons heen laten komen? Nee. We moeten keuzes gaan maken. Ik merk aan mezelf steeds meer dat ik niet denk ‘hee, wat grappig, een nieuwe website’, om die dan vervolgens te gaan proberen. Nee, ik denk vanuit mijn eigen behoefte en zoek net zo lang tot ik een site, dienst of medium heb dat mijn probleem oplost. Als je bewust met digitale media bezig bent, gebruik je die media om je eigen ‘opt-in’ systeem te maken: kijk goed naar de mogelijkheden en besluit vervolgens wat je ermee gaat doen om jouw probleem op te lossen.
Welk probleem lost Facebook op? In ieder geval niet het probleem dat mijn boeken niet verkopen. Want, ik geef het eerlijk toe, mijn motivatie om (uiteindelijk – ik was in januari 2012 een late adopter) op Facebook te gaan was om in contact te komen met de literaire gemeenschap en zo wat aan mijn naamsbekendheid te werken. Dat werkt ook tot op zekere hoogte, maar zoals dat ook in het ‘echte’ leven gaat met netwerken-om-het-netwerken: het zuigt je volledig leeg. Het is niet leuk. En je verkoopt er geen boek meer mee.
Nee, sinds een tijdje staat Facebook bij mij op ‘privé’ (wat betekent dat alleen mijn vrienden kunnen zien wat ik online zet) en maakt dus geen deel meer uit van mijn ‘online identiteit’ zoals de rest van het web die ziet. Dat geeft me de vrijheid om de marketingfluff en de personal branding te laten voor wat ze zijn en interactie te hebben met mensen die ik leuk vind. Daar hoort dus ook bij dat ik mensen waar ik niets mee heb eruit gooi. Tijdens een rigoureuze schoonmaakactie verwijderde ik zo’n 300 van mijn 800 vrienden.
Het resultaat? Contact met vrienden en verre familie die ik anders nooit zou spreken (inclusief babyfoto’s – ik ben gek op babyfoto’s), goede gesprekken over muziek, literatuur en van alles en nog wat. De mogelijkheid om dingen aan mensen te laten zien of te vertellen. Maar dan wel alleen aan leuke mensen. Facebook is van werk in een (nogal belangrijk) deel van mijn privéleven veranderd.
En verdomd, ik verkoop zelfs af en toe een boek.
Leave a Reply