Het logo van Babel & Voss Uitgevers
‘Wanneer wordt een kleine uitgeverij groot?’ Het is Reinjan Mulder zelf die de vraag opwerpt tijdens een avond over kleine uitgeverijen in Boekhandel Het Martyrium waarmee vorige week het eerste lustrum van zijn uitgeverij Babel & Voss ‘gevierd’ werd.
Reinjan Mulder
‘Na vijf jaar moet ik toegeven dat het niet helemaal gelukt is.’ Reinjan Mulder – die nadat hij lang literair journalist was, overstapte naar het uitgeversbedrijf en bij De Geus en Meulenhoff werkte – had de ambitie om klein niet al te lang te laten duren. Maar in plaats van groter te groeien ziet Babel & Voss zich genoodzaakt om het uitgeven (tijdelijk) te staken.
Hoe dat komt (een combinatie van ongeleid enthousiasme en een veranderende werkomgeving), staat in Onzichtbare boeken van Thomas Heerma van Voss dat ter gelegenheid van het eerste lustrum van Babel & Voss Uitgevers verscheen.
Luc de Rooy
Babel & Voss is niet de enige aanwezige kleine uitgever. Ook Uitgeverij Karaat – net als Babel & Voss in 2009 begonnen – is er, in de persoon van Luc de Rooy. Luc de Rooy is in veel het tegendeel van Reinjan Mulder. Hij is minder ervaren als het om uitgeven gaat, en hij komt ook veel minder goed uit zijn woorden. Maar hij lijkt wel beter te weten wat hij wil. Hij vindt het niet erg om klein te zijn. Zolang zijn uitgeverij zich maar onderscheidt van andere uitgeverijen. Luc de Rooy heeft een duidelijke voorkeur voor korte verhalen, novelles en essays en geeft vooral veel vertaald werk uit.
De voorkeur van Babel & Voss voor de jongste generatie Nederlandse schrijvers – generatiegenoten van medeoprichters Daan Heerma van Voss en Daniël van der Meer – is een riskante. Dat merkte Reinjan Mulder toen Wat we missen kunnen verscheen: bijna alle jonge schrijvers die daaraan bijdroegen, vonden onderdak bij grote, gerenommeerde uitgevers.
Thomas Heerma van Voss
Naast Reinjan Mulder en Luc van Rooy zit ook Thomas Heerma van Voss aan, in de hoedanigheid van redacteur langs de zijlijn (‘voor zover er bij Babel & Voss een koers werd uitgezet, zette ik die niet uit’) bij de jubilerende uitgever – hij nam de plaats van zijn broer Daan in toen die zich niet betrokken genoeg meer voelde – en als van schrijver van Onzichtbare boeken. (Maar presentator van dienst Anton de Goede wil van hem vooral weten waar zijn fascinatie voor hiphop vandaan komt en hoe het imago van het korte verhaal verbeterd kan worden. Van Thomas Heerma van Voss verscheen recent de verhalenbundel De derde persoon en nog korter geleden pleitte hij voor een literaire prijs voor korte verhalen.)
Het logo van Uitgeverij Karaat
e-readen
Over een onderwerp is Luc van Rooy heel uitgesproken. Hij heeft het niet op e-boeken: ‘Ik houd van de exclusiviteit van boeken, van de papieren variant. Met het e-boek verliest het boek zijn exclusiviteit en kunnen mensen niet meer pronken met hun boekenbezit. Ze kunnen niet meer laten zien wat ze lezen, hun smaak niet meer etaleren.’
Reinjan Mulder sloot bij de start van Babel & Voss niet uit dat de uitgeverij ooit met e-boeken zou beginnen. ‘Maar waarom die moeite doen zolang het aandeel niet substantieel is.’
Ongeveer vijf tot tien procent van het aantal verkochte exemplaren van Stern (2013), de tweede roman van Thomas Heerma van Voss, is een e-boek. Sindsdien is volgens Thomas Heerma van Voss nog geen sprake van een drastische verschuiving in het voordeel van het e-boek.
Stellingen
De avond eindigt met vier stellingen, geformuleerd door Thomas Heerma van Voss en Daniël van der Meer. Ze zetten de discussie niet op scherp. In feite vatten ze samen wat eraan vooraf ging, met een kleine aanvulling hier en daar.
1. Krantenrecensies van een boek zijn minder belangrijk geworden voor verkoop en reputatie dan social media
Dat er geen sprake meer is tussen x-aandacht en y-verkoop is volgens Thomas Heerma van Voss een van de inschattingsfouten die Reinjan Mulder bij het genereren van aandacht voor de boeken van Babel & Voss maakte.
Twitter en Facebook zijn volgens hem effectieve manieren om titels onder de aandacht te brengen.
(Ik nam een proef op de som. In de aanloop naar dit stuk en voorafgaand aan de recensie van Onzichtbare boeken twitterde ik twee keer over het boek:
‘Hoe uitgever Reinjan Mulder @BabelEnVoss zijn dromen in papier zag opgaan. Lees het in Onzichtbare boeken van @ThomasHvV (Heerma van Voss)’ werd door Thomas Heerma van Voss bijna onmiddellijk ge-favoriet (en niet veel later weer ont-favoriet) en door Babel & Voss geretweet.
Op ‘(Klokkenluider) Thomas Heerma van Voss @ThomasHvV over vijf jaar lief en leed bij @BabelEnVoss. Beperkte oplage: Onzichtbare boeken’, volgde geen enkele reactie, net zo min als op de tweet die naar de recensie verwijst.
2. Er verschijnen teveel boeken, er is geen behoefte meer aan algemene uitgeverijen maar aan gespecialiseerde fondsen
Volgens Luc de Rooy doen nieuwe uitgevers in Nederland hetzelfde als uitgevers die al een positie verworven hebben. In Spanje, waar veel kleine uitgevers garant staan voor diversiteit, is specialisatie juist de kracht van kleine uitgevers.
3. Een uitgever die meedoet aan de beurs voor kleine uitgevers laat zien in de marge te verkeren
Waar Reinjan Mulder ‘kleine uitgever’ als stigmatiserend beschouwt (hij heeft geen hoge pet op van de gemiddelde kleine uitgever, die volgens hem amateuristisch te werk gaat en broddelwerk aflevert), is het voor Luc de Rooy eerder een geuzennaam.
4. Nieuwe literaire tijdschriften zijn kansrijker dan nieuwe uitgeverijen
Of dit altijd waar is, is de vraag. Feit is dat de enige rendabele poot van Babel & Voss het literaire tijdschrift Das Magazin was. Anton de Goede wil weten of Luc de Rooy ooit overwogen heeft een literair tijdschrift uit te brengen. ‘Overwogen wel, maar ik heb het idee onmiddellijk verworpen. Het past niet bij Karaat. Net zoals een anthologie niet bij een literaire uitgeverij thuishoort.’
Leave a Reply