Casa Benali: net als literatuur een kwestie van smaak?

Als ‘beauty in the eye of the beholder is’, wat is dan de waarde van een recensie? Uiteindelijk is een recensie ook maar de mening van één lezer, ook al is die ene lezer dan misschien beter toegerust om te beoordelen wat hij leest dan ‘de gemiddelde lezer’.

Hoe  deskundig die ene lezer ook is, en hoezeer hij zich ook uitput in het objectiveren van wat hem aan een boek wel of niet bevalt, zijn invloed houdt op zodra ‘de gemiddelde lezer’ dat boek zelf ter hand neemt. Dan wordt dat boek een ander boek. ‘De gemiddelde lezer’ die uiteindelijk ‘een willekeurige lezer’ is, gaat het boek immers met haar eigen bagage te lijf.

Dat wist ik natuurlijk al. Maar met Casa Benali: het Marokkaanse huis-tuin-en-keukenkookboek van Abdelkader Benali en Saida Nadi-Benali op mijn schrijftafel ben ik me er nog meer dan daarvoor van bewust.

Casa Benali is – de ondertitel zegt het al – een kookboek. Ik heb het gelezen, maar ik heb nog nauwelijks iets uitgeprobeerd. Hoe kan ik dan een oordeel vellen? Bovendien: wie zegt dat wat ik op tafel zet lijkt op het gerecht zoals het door Abdelkader Benali en Saida Nadi-Benali is bedoeld (zo retorisch als deze vraag ook moge lijken… ik weet het antwoord: zelden zien gerechten die ik maak er zo uit als op het plaatje in een kookboek, dus zullen ze ook wel anders smaken).

Het enige dat ik kan zeggen is dat de gerechten in Casa Benali er smakelijk uitzien, dat de recepten te doen zijn, en dat ik me verbeeld dat ik na het lezen van dit Marokkaanse huis-tuin-en-keukenkookboek meer weet over Marokkaanse eetgewoonten.

Ondanks Abdelkader Benali heeft het geen zin de kwaliteit van Casa Benali te beoordelen op basis van literaire criteria. Casa Benali is een kookboek en in kookboeken gaat het om ingrediënten die volgens beproefd recept gerecht worden.

Maar toch… net als literatuur is koken een kwestie van smaak. Zelfs als ik er in zou slagen om de gerechten van Abdelkader Benali en zijn vrouw tot in de perfectie te reproduceren, is het de vraag of ik lekker vind wat zij mij voorschotelen.

Zo is het met een boek ook. Hoe goed een schrijver zijn vak ook beheerst, het is geen garantie dat ‘de gemiddelde lezer’ optimaal geniet. De kans dat ‘de gemiddelde lezer’ iets over het hoofd ziet is groot, en maar zelden leest zij het verhaal zoals dat door de schrijver geschreven is. Maar zelfs al zou zij hem helemaal doorgronden, dan nog is het de vraag of zij wat hij schrijft pruimt.

Toen ik al denkend en schrijvend eenmaal hier aanbeland was, leek het mij nog maar een kleine stap naar de vraag: als ‘beauty in the eye of the beholder is’, wat is dan de waarde van een recensie/recipe? Maar dat bleek toch niet zo te zijn. Ik weet niet helemaal zeker of de vergelijking niet toch ergens mank gaat.