Alice was al een jonge vrouw – dit jaar wordt ze honderdvijftig – toen haar schepper besloot een nieuwe versie van haar te maken. Twintig jaar na zijn eerste Alice-boek schreef Lewis Carroll The Nursery “Alice”, in Nederland in 1977 door Lenie Reedijk vertaald als Alice in wonderland opnieuw verteld voor de kleintjes.
Alice in Wonderland had haar weg naar de lezers – die lezers dat waren volgens Lewis Carroll kinderen van vijf jaar en ouder (inclusief kinderen van een ‘zekere’ leeftijd…).
‘En nu koester ik de stoute hoop (tevergeefs?) ook nog gelezen te worden door kinderen in de leeftijd van nul tot vijf. Gelezen? Bepaald niet! Ik denk eerder besabbeld, bekird, beduimeld, verfrommeld en gekust door de ongeletterde, ongrammaticale lievelingen met kuiltjes in wangen, die uw kinderkamer vullen met vrolijk rumoer en het diepst van uw hart met stille vreugde!’
(vertaling: Lenie Reedijk)
schreef Lewis Carroll in 1890 toen het Pasen was in het voorwoord – ‘gericht aan alle moeders’ – van The Nursery “Alice”.
(Hij zelf zei het zo:
‘And my ambition now is (is it a vain one?) to be read by Children aged from Nought to Five. To be read? Nay, not so! Say rather to be thumbled, to be cooed over, to be dogs’-eared, to be rumpled, to be kissed, by the illiterate, ungrammatical, dimpled Darlings, that fill your Nursery with merry uproar, and your inmost heart of hearts with a restful gladness!’)
Tijdens het lezen moest ik mezelf er steeds opnieuw aan herinneren dat het Lewis Carroll zelf is die zijn ‘Alice’ bewerkt heeft. Zo belerend vond ik wat ik las. (Ik kan me niet herinneren dat de lezer in Alice in Wonderland zo rechtstreeks wordt toegesproken als in The Nursery “Alice.)
Bijna had ik de vertaler de schuld gegeven van de infantiele manier waarop Lewis Carroll zich via ‘alle moeders’ tot ‘illiterate, ungrammatical, dimpled Darlings’ richt. Maar haar treft geen enkele blaam (bovendien: wie weet wat ik tegenkom als ik Alice in Wonderland herlees: het boek ligt klaar:, in de vertaling van Sofia Engelsman, met de eigenzinnige illustraties van Floor Rieder).
Lenie Reedijk treft helemaal geen blaam. Het lukt haar zelfs om de tekst waarmee Lewis Carroll bij wijze van opdracht The Nursery “Alice” begint, zo te vertalen dat het ook in het Nederlands een acrostichon blijft. In A Nursery Darling / Mijn lieve kleine zit de naam van een meisje verborgen:
O moederborst:
Aan u geklemd vergeet ze haar verdriet
Graag kruipt ze daar weg, opdat niet
Dit kind de ouderdom reeds ziet!
Bedaard in slaap, dat kleine ding,
Over haar mond speelt – betovering –
Haar gebedje. Vroom in aanbidding.
En liefde lest haar dorst.
O die kleine kus:
Levend bewijs van haar lipjes gevloeid,
Er is geen woord dat sterker boeit,
O geen liefde die ooit heviger bloeit!
Luid smakkend, vol vrolijke lach,
Echt kind, oprecht kind, mijn schat, ach,
Charmant kind, zoals ik je zag,
Steels: veilig bij moeder dus.
Marie Van der Gucht heet ze (bij dit acrostichon gaat het niet om de eerste maar om de tweede letter van elke regel).
Wie die Marie Van der Gucht is? In Lewis Carroll: a Biography van Morton N. Cohen komt ze één keer voor:
‘Because he believed that his age absolved him from any Grundyish suspicions, Charles grew more determined to have child guests to stay at Eastbourne. And thus it was: with the wave of his magic wand, he summoned child friends to stay. Charles met Marie Van der Gucht, “a quite charming child aged 11”at the Frederick Holidays’ (July 24, 1885), and five days later invited her to come as his guest to Eastbourne. She “at once said ‘yes’, and her mother consented: but afterwards she lost courage.” But she came the following year and stayed from September 1 to 6.’
Een foto heb ik nog niet gevonden. Een brief ook niet. Maar dat zegt niets. Ik heb de boeken waarin ik moet zoeken namelijk niet bij de hand.
Leave a Reply