De boeken in de kast van Harry Mulisch, een aanvulling

Een half jaar geleden las ik wat Daan Doesborgh vond toen hij zijn aandeel leverde aan het inventariseren van de in het huis van Harry Mulisch aanwezige boeken. Zijn artikel in De Boekenwereld – De bibliotheek die Mulisch heet – wekte mijn belangstelling omdat er ook titels van Nederlandstalige auteurs genoemd werden. En dat terwijl Harry Mulisch graag de indruk wekte dat hij die collega’s negeerde en ongelezen liet.

Gisteren reageerde Daan Doesborgh op mijn stukje. Hij vulde het aan:

‘Ik weet niet of iemand er erg in gaat krijgen dat ik een half jaar na dato op dit bericht reageer, maar soit. De collectie die wij hebben geïnventariseerd betrof de boeken die in het woonhuis van Mulisch stonden. Beneden in de werkkamer staat de handbibliotheek, die bij het schrijven werd gebruikt. Of dat alleen naslagwerken zijn of ook literatuur weet ik niet, want die collectie is nog niet in kaart gebracht. Wel weet ik dat de collectie boven veel boeken bevat die Mulisch in zijn jonge jaren aangeschaft heeft, en dat bovendien de meeste boeken (ook en vooral Nederlandse en buitenlandse literatuur) veelvuldig aantekeningen van Mulisch bevatten. Alle aantekeningen zijn gefotografeerd en worden in een database bewaard. Naar het eind van zijn leven toe las hij veel minder, maar blijkens de collectie is Mulisch gedurende het grootste deel van zijn leven en schrijverschap een nauwkeurig en kritisch lezer van een heel uiteenlopende verzameling boeken geweest.’

Er was dus een periode dat Harry Mulisch wel degelijk Nederlandse literatuur las (en eigenlijk hoeft dat niemand te verbazen).

Terwijl sommige mensen menen het wezen van een mens af te kunnen lezen aan de bolide voor de deur, laat ik me graag leiden door wat er in een boekenkast staat. Hoe voyeuristisch het ook moge klinken: ik benijd Daan Doesborgh en de zes anderen die zich over de bibliotheek van Harry Mulisch mochten ontfermen. Ik wil wel weten wat hij in de diverse marges aantekende en zou er dan ook geen bezwaar tegen hebben als de database waarin deze informatie verzameld is op enig moment openbaar literatuurbezit wordt.