Als het op kijken aankomt, doen Helmut Newton en Cees Nooteboom niet voor elkaar onder. Dacht ik vannacht toen ik naar Nooit meer slapen lag te luisteren. Het ging over een tentoonstelling in FOAM: Helmut Newton: A Retrospective. Terwijl een collega-fotograaf vertelde hoe hij door Helmut Newton geïnspireerd raakte, schoot mij die foto van Newton te binnen – Mannequins, Quai d’Orsay – die door Cees Nooteboom van woorden werd voorzien. Woorden die getuigen van zijn oog voor de details.
‘Mijn god, wanneer was het? Krankzinnige middag, hij in de weer met dat licht dat nu nog zo spookachtig achter je schijnt. Vreemd, licht veroudert niet. Dat hoge weefsel van het tapijt kreeg daardoor iets van rulle sneeuw, als ik er naar kijk krijg ik het nu nog koud. Geraffineerd, deze lichtmeester, het zilveren paard, zilveren inktstel, mijn lichaam tegen dat zwart van jou, het lijkt wel lichtgevend.
Maar het mooiste is het schilderij, de beluste geilheid waarmee die twee gezichten om dat naakt heen hangen. Eigenlijk had hij zo’n foto moeten nemen.
Ik werd er geweldig opgewonden van hoe die vrouw keek. En dan jij! Weet je nog, hij legde mijn hand tegen de zwarte stof, vlak bij jouw linker die je half in je zak moest laten verdwijnen, maar net zoveel dat je hem toch zag, zo’n witte driehoek. Die sigaret was achter me, maar ik rook hem toch, als ik die foto zie denk ik nog steeds dat ik hem ruik.
Hoe het met jou is weet ik niet, maar ik heb geen heimwee naar mijn lichaam van toen. Wel naar dat ogenblik, het spel. Hij liet ons iemand anders zijn, dat deed hij met al zijn vrouwen.
Hij vond het prachtig dat ik net iets groter was dan jij. Nu hij dood is, mis ik dat, die bezetenheid. Hij gebruikte ons zoals een schilder verf gebruikt, maar ik vond het niet erg. Je moet niet lachen, maar soms, als ik alleen ben, kijk ik naar dat verleden, en drink een dry martini, loeisterk, en ijs-, ijskoud.’
(uit: 50 Nudes: een privé collectie onthuld, de tekst staat ook in de bundel Licht overal)
Ik had Cees Nooteboom die foto graag live laten ontleden, maar toen die gelegenheid zich voordeed, sneed Nooteboom mij de pas af. Hij installeerde zich tussen mij en mijn/zijn boeken. Niet een keer kon ik een vraag illustreren door er een boek bij te pakken. Helaas. Had ik al die boeken – samen goed voor een kilo of dertig – helemaal voor niets naar dat podium gesleept.
Paul van de Wiel says
Jouw geheugen is uitzonderlijk. En wat goed gevonden: “mannequins in het kwadraat”!