‘- l’Art pour l’Art daar begreep ik vroeger niets van, maar toen ben ik op een ochtend opgestaan en toen was de hele binnenkant van het slaapkamerraam dichtgegroeid met beslag van de ijzeligheid buiten. Een spierwit ijsbos zonder mensen of dieren erin. Onder dat bos heb ik met mijn nagel een huisje getekend. In dat huisje een raam en achter dat raam mijzelf.’
Zo begint een van de telefoongesprekken in De markiezin van Charlotte Mutsaers. Uit het verdere verloop van Hoe dan ook blijkt dat dat tekenen voor ‘Pappa’ een mooi aanknopingspunt was om zijn dochter uit te leggen hoe het zit met ‘Kunst om de Kunst’:
‘je doet het HOE DAN OOK, omdat je er plezier in hebt. Dus als Michelangelo bij wijze van spreken op Spitsbergen had gewoond dan had hij de hele rotzooi van ijs gemaakt, omdat hij het nu eenmaal niet laten kon en dan was de David allang gesmolten.’
Ik had met het oog op een gesprek met Charlotte Mutsaers later dit jaar al een aantekening gemaakt bij deze passage. Er al iets over schrijven was ik aanvankelijk niet van plan.
Maar toen stuitte ik – toen ik me in Bart Koubaa aan het verdiepen was, vanwege Een goede vriend dat ik net uit heb – op een passage in Mails aan een jonge fotografe, door Bart Koubaa geschreven gedachten over kunst, beeld en literatuur aan Claire Fisher, een personage uit Six Feet Under.
Claire Fisher heeft de ambities kunstenaar te zijn (haar werk wordt in de serie getoond), en is ernstig teleurgesteld als zij afgewezen wordt. Onmiddellijk nadat ze kennis van dat besluit genomen heeft, wordt haar voor de voeten geworpen dat ze misschien geen kunstenaar is:
Die scène was voor Bart Koubaa aanleiding tot het schrijven van zijn Mails aan een jonge fotografe.
‘Omdat ik ontroerd was door Claires reactie op de afwijzing en de opmerking van haar tante besloot ik haar te mailen, in de hoop dat ook mijn studenten, hoofdzakelijk jonge fotografen, er iets zullen aan hebben.’
Bart Koubaa, zelf ook opgeleid als fotograaf, is op het moment dat hij Mails aan een jonge fotografe schrijft gastprofessor aan de Gentse School of Arts.
Een van de eerste dingen die Bart Koubaa Claire Fisher meegeeft, is dit:
‘Ben ik een kunstenaar of niet? De vraag zou u niet mogen bezighouden, laat staan ontregelen. Het gaat erom of u werk maakt, of niet. Als de noodzaak er niet is, als u niet heel uw leven op de creatie afstelt dan bent u geen kunstenaar, maar iemand die het wil zijn. Het is de noodzaak die u moet drijven, en geloof niet in romantische praatjes over lijden; elk waardevol werk kan alleen maar in diep geluk ontstaan. Het lijden verlamt, verarmt en maakt lelijk’,
en dat ligt in het verlengde van wat in Hoe dan ook staat.
Overigens is Mails aan een jonge fotografe geen kunsthistorisch traktaat. Bart Koubaa mag dan opgeleid zijn als fotograaf, hij is ook schrijver van fictie.
Leave a Reply