Brandboek?
Hij begon het onmiddellijk na de aanslagen in Parijs te schrijven, maar hij haastte zich niet. Hij wilde zijn boek zorgvuldig componeren. Zo zorgvuldig dat het lijkt alsof het geïmproviseerd is. Zo geïmproviseerd als jazz kan zijn. Spoo Pee Doo – de titel verwijst het nummer van Archie Shepp – staat voor vrijheid. Voor de vrijheid om je nergens iets van aan te trekken; om ondanks goede voornemens en beloften een nacht door te halen en te zuipen en te naaien (daarom moest ik aanvankelijk aan dat gedicht van Remco Campert denken), maar ook voor de vrijheid om je niet te laten intimideren.
Spoo Pee Doo is het verhaal van een doorwaakte nacht. Terwijl de hoofdpersoon – Vannolle heet hij – eigenlijk alleen even wat wilde gaan drinken met vrienden. Dat even wat drinken, mondt uit in een drankgelag, waarna nog meer remmen los gaan en het Gentse nachtleven uitgebreid geconsumeerd wordt. Dat de luchthaven Schiphol die nacht doelwit is van een terroristische aanslag krijgen de stappers mee – het gewicht van de dode zielen wordt nauwkeurig bijgehouden – maar het is geen reden om – bang, boos of onthutst – huiswaarts te keren. Uiteindelijk keert de hoofdpersoon pas de volgende dag rond de middag naar huis terug. Om de kwaliteit van de nacht vervolgens af te doen met een ‘ça va’.
Daarmee is het verhaal van Spoo Pee Doo wel zo’n beetje verteld. Moest Spoo Pee Doo het van dat verhaal hebben, dan kwam de lezer er bekaaid af, en was het niet het brandboek dat Dimitri Verhulst zich voornam te schrijven nadat er aanslagen gepleegd waren.
Maar… De vaart die er in zit. Het rauwe. Het badinerende. Het spelen met zinnen die al voor Spoo Pee Doo een eigen leven zijn gaan leiden buiten hun oorspronkelijke context. Het onvermijdelijk afkoersen op het hele erge. Het spelen van en met de vermoorde onschuld. Het is de manier waarop Dimitri Verhulst het vertelt… Er is qua taal zo het een en ander te beleven in Spoo Pee Doo.
Ondanks dat – en hoewel er tijdens het lezen vragen opborrelen als: deugt Vannolle of valt hem iets te verwijten? Dat hij zuipt en naait bijvoorbeeld? Dat hij juist die avond blijft zuipen en naaien? Terwijl er toch doden te betreuren zijn. Of is het Vannolle’s verdienste dat hij doorgaat met waar hij mee bezig was? Dat hij zijn leven niet laat beïnvloeden door de omstandigheden (en doet het er niet toe dat dat leven leeg is en hol klinkt) – mist Spoo Pee Doo de diepere laag die het een echt urgent boek zou maken.
Nergens wordt Spoo Pee Doo een aanklacht tegen de onverschilligheid die Vannolle c.s. die nacht aan de dag leggen. De vraag of Vannolle een representant is van de beschaving en de vrijheid waar wij in het westen zo aan hechten of iemand is die vooral zijn eigen lusten bevredigt en daarbij als het moet net zo goed als terroristen over lijken gaat, blijft helaas de hele roman lang in de lucht hangen. Het antwoord komt niet. En schrijnen doet het ook niet.
Misschien omdat Spoo Pee Doo te veel swingt. Maar vooral omdat er in de roman geen waarden botsen en geen wezenlijke confrontaties plaatsvinden.
Spoo Pee Doo
Dimitri Verhulst
Amsterdam : AtlasContact, 2016
ISBN 978-90-254-5021-2
Paul van de Wiel says
Al heb ik het boek niet gelezen, slechts nogal wat recensies, denk ik dat het boek
een allegorie is van de wanhoop waaraan veel goedwillende mensen in deze tijd ten prooi zijn.. Ondanks de onbegrijpelijke gruwelen die in hoog tempo gebeuren en het in vele ogen totaal politiek incorrecte gedrag van politici die alle normen waaraan we gewend waren overboord gooien willen we in onze onmacht toch doorleven. Zodoende doen we of we onverschillig zijn. Intussen sterven we zowat van moedeloosheid. Het mag dan literair geniaal verwoord zijn, dit geeft geen enkele troost en doet eigenlijk niet terzake.
Dine says
Hoe minder er gebeurt in de boeken van Dimitri hoe beter, vind ik nog altijd. Dat geldt ook voor dit exemplaar: hij kan losgaan met zijn prachtige vocabulair op één simpele nacht ervaren door één simpele man. Waar ik me wel dood aan ergerde is dat meermaals ‘hun’ wordt geschreven in plaats van ‘hen’. Onnodig irritant.