David – ‘de jood uit Amsterdam-Zuid die lijkt op een Marokkaan’, die we nog kennen uit Alleen maar nette mensen – staat voor de onmogelijke opdracht om een Sinterklaasfeest te organiseren dat bij iedereen – zijn opdrachtgever (een internationaal bedrijf met personeel dat wortelt in verschillende multiculturele tradities), zijn vader (die vindt dat het tijd is dat zijn zoon iets gaat doen voor de kost) en zijn vriendin Rowanda (‘de alleenstaande moeder uit de Bijlmer’, die tot voor kort volgens Davids ouders geen partij was voor hun zoon) – in de smaak valt.
De kwestie is – natuurlijk – de kleur van de Pieten. David moet voorkomen dat er opnieuw – vorig jaar liep het Sinterklaasfeest behoorlijk uit de hand, maar dat kan ook aan de drank gelegen hebben – een controverse uitbreekt. Een mail van de directie in New York is eigenlijk al duidelijk genoeg: blackface ten tonele voeren is uit den boze. Maar omdat dit tegen de schenen schoppen is van de autochtone Nederlanders onder het personeel schakelt de Amsterdamse vestiging een extern bureau in om de hete kolen uit het vuur te halen.
Het Sinterklaasfeest is het project waarmee David kan laten zien wat hij kan. Terwijl zijn naasten zo hun eigen ideeën hebben – zij vertegenwoordigen de diverse standpunten die in het debat over Zwarte Piet verkondigd worden – probeert hij in stilte zijn afwegingen te maken.
Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas is een bundeling van de vijftien afleveringen van het feuilleton waarmee Robert Vuijsje vorig jaar in de Volkskrant zijn bijdrage leverde aan de Zwarte Piet-discussie. Net als de roman waaruit de personages zijn weggelopen, speelt Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas met culturele clichés en vooringenomenheid. Dat spelen zal ook nu niet door alle lezers begrepen en gewaardeerd worden, als zal dat dit keer – anders dan na het verschijnen van Alleen maar nette mensen – niet voor veel ophef zorgen. Daarvoor is dit boekje te veel een gelegenheidsuitgave en zet Robert Vuijsje te vet aan.
Bovendien heeft de discussie over de kleur van de Pieten inmiddels geleid tot de bereidheid om het uiterlijk en de rol van de spring-in-‘t-veld van de Sint aan te passen. Daarmee loopt Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas een beetje achter de feiten aan.
Meer in het algemeen: Robert Vuijsje doet er verstandig aan zijn David en Rowanda niet al te vaak van stal te halen. Hun onderlinge verstandhouding leent zich niet zo goed voor nuanceringen. In Kaaskoppen sneed hij overtuigender, op journalistieke wijze – het boek bevat interviews met Nederlanders die het gevoel hebben dat ze er op grond van hun huidskleur vaak niet automatisch bij horen, terwijl ze allemaal hun bijdrage aan de maatschappij leveren – het thema aan waar het in essentie ook bij de Zwarte Piet-discussie om gaat.
Alleen maar nette mensen vieren Sinterklaas
Robert Vuijsje
Amsterdam : Nijgh & Van Ditmar, 2016
ISBN 978-90-388-0280-0
Leave a Reply