Verliefd op het bosmeisje
Anders dan de titel van haar roman doet vermoeden is Miriam Guensberg niet uit op het onthullen van geheimen – dat Audrey Hepburn anders dan één van haar biografen suggereerde, geen verzetsheld was, werd al in november vorig jaar duidelijk toen het Airborne Museum de conclusies van haar onderzoek bekendmaakte. In Het geheim van Audrey H. plaatst Miriam Guensberg het leven van Audrey Hepburn tegen de achtergrond van de roerige tijden die het interbellum en de Tweede Wereldoorlog waren.
Door het te hebben over de keuzes van haar ouders – beide ouders waren aanvankelijk gecharmeerd door het fascisme – en de niet aflatende inspanningen van Ella van Heemstra, haar adellijke moeder, om van Audrey een succesnummer te maken, maakt Miriam Guensberg het aannemelijk dat Audrey Hepburn een leven lang last heeft gehad van het beeld van een onbekommerd en in alle opzichten bevoorrecht meisje dat aan haar kleefde.
Tot die conclusie komt in elk geval haar jeugdvriend Felix Wolf, de verteller van het verhaal. Als hij gebeld wordt door een medewerker van het Airborne Museum die in verband met een tentoonstelling onderzoek doet naar de Arnhemse oorlogsjaren van Ella van Heemstra en haar dochter Audrey, wordt er verliefdheid en geschiedenis opgerakeld. Hij zegt zijn medewerking toe en belooft een aantal foto’s in bruikleen te geven.
Vanaf dat moment begint hij zich te herinneren, en weeft hij wat hij nog weet en wat hij van horen zeggen en uit schriftelijke bronnen heeft tot één verhaal. Dat verhaal beslaat zijn eigen jeugd zonder ouders – zij gingen toen het nog kon op tournee in Amerika – onder de hoede van opa Wolf: het verhaal van een joods jongetje dat vanwege de omstandigheden zijn identiteit moet verloochenen. Net zo ‘ouderloos’ is Audrey. Zij voelt zich door haar vader verraden en kan zich niet altijd vinden in de attitude van haar moeder. Beiden zien door de oorlog dromen in duigen vallen. Beiden komen gehavend uit het verleden, en zoeken in hun volwassen leven naar mogelijkheden om gemiste kansen te compenseren. Zo interpreteert de inmiddels hoogbejaarde Felix – die zelf psychiater is geworden – hun naoorlogse keuzes althans.
Van de twee – Felix en Audrey zijn overigens niet de enige personages van belang in het verhaal: de vriendenclub wordt gecompleteerd door Klaas en Hellen, en naast ouders en opa speelt ook Deetje, de vriendin van opa Wolf, een belangrijke rol – is Felix de protagonist die het best uit de verf komt. Ontsproten aan haar fantasie heeft Miriam Guensberg alle vrijheid om hem van overtuigingen en ideeën te voorzien. Opvattingen die hij op zijn beurt weer dankt aan de mensen door wie hij wordt opgevoed. En die hij doorgeeft aan volgende generaties.
Dankzij opa Wolf en zijn Deetje ontdekt Felix wat werkelijk van waarde is. Leert hij verliefdheid – hij is tot over zijn over verliefd op Audrey – en vriendschap in het juiste perspectief te zien, durft hij principiële keuzes te maken en waagt hij het vraagtekens te zetten bij al te obligate standpunten. Maar hij blijft zijn leven lang een zwak houden voor Audrey.
Vergeleken met haar vorige twee romans – Poolse tranen en Ooit – die ook gaan over de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen op de lange termijn op individuele (joodse) levens is Het geheim van Audrey H. minder filosofisch. Toegankelijker. Waar Miriam Guensberg in Poolse tranen bijvoorbeeld een belangrijke rol weglegde voor de ideeën van Walter Benjamin en een schilderij van Paul Klee, doen nu historisch onderzoek en de interpretatie en neerslag daarvan dienst als bronnen van reflectie.
Dat aan Miriam Guensberg vervolgens ontdekkingen worden toegeschreven over het niet deelnemen aan het verzet door Ella van Heemstra en Audrey Hepburn doet geen recht aan de realiteit, maar laat wel zien hoe dankbaar de schrijfster gebruik heeft gemaakt van wat het Airborne Museum te weten kwam en hoe geloofswaardig haar op het fundament van die feiten gebouwde verhaal is.
Wat Miriam Guensberg ook in Het geheim van Audrey H. weer doet, is het heden en verleden door elkaar monteren. Daardoor is Het geheim van Audrey H. een heel levendige roman in korte hoofdstukken en klare taal die het doen en denken van hoofdpersoon Felix op de voet volgt, en tot op zekere hoogte ook een biografie van Ella van Heemstra en Audrey Hepburn is.
Het geheim van Audrey H.
Miriam Guensberg
Amsterdam : De Kring, 2017
ISBN 978-94-6297-037-3
Leave a Reply