HANTA

Literatuur en meer

  • Home
  • Over Hanta
  • Contact
  • Privacy statement
  • Columns
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Blog
  • Meer
    • Liliane leest
    • Kettinglezen & rijgschrijven
    • Mediamoment
    • Sportzomers en -winters!
    • Zomergasten
    • Thuisblijfreizen
    • Bouke’s blues
    • Proza
    • Poëzie
You are here: Home / Beschouwingen / Is ‘In het buitengebied’ van Adriaan van Dis wel een ‘roman in verhalen’?

Is ‘In het buitengebied’ van Adriaan van Dis wel een ‘roman in verhalen’?

20/05/2017 by Liliane Waanders 2 Comments

‘Totaal iets anders dan de voorgaande boeken’, zo vat Paul de Leeuw aan het eind van het gesprek in DWDD waarbij hij als tafelheer optreedt zijn voorlopige oordeel over In het buitengebied: roman in verhalen  van Adriaan van Dis samen. Paul de Leeuw heeft In het buitengebied: roman in verhalen nog niet helemaal uit.

Wie Adriaan van Dis vereenzelvigt met autobiografisch proza waarin zijn ouders een prominente rol spelen, zal het met Paul de Leeuw eens zijn. In het buitengebied is nauwelijks te vergelijken met bijvoorbeeld Nathan Sid, Indische duinen, Familieziek of Ik kom terug.

Fans van die als autobiografisch proza bestempelde romans zullen zich tijdens het lezen van In het buitengebied: roman in verhalen door Adriaan van Dis op het verkeerde been gezet voelen. Gaat dit nu wel of niet over de schrijver zelf… Is hij ik? Als niet dan zal literatuur voor hen nooit meer hetzelfde zijn.

Ik hoop dat deze lezers de lol inzien van de opmerking waarmee Adriaan van Dis In het buitengebied besluit:

‘Niet alle verbeelding is autobiografisch, daarom lijkt het me nuttig te benadrukken dat ik niet woon waar de ik van In het buitengebied woont. Hij lijkt op me, dat is waar, en hij zegt dat ie boeken geschreven heeft, maar veel van zijn hebbelijkheden zijn mij vreemd. Ik heb trouwens ook geen aambeien.’

Zelf worstel ik ook met In het buitengebied: roman in verhalen, maar mijn geworstel heeft niets met het autobiografische gehalte van In het buitengebied te maken. Adriaan van Dis is een verzinner, die heel geloofwaardig de suggestie weet te wekken dat alles precies zo gebeurd is als hij het heeft opgeschreven. Dat geldt voor In het buitengebied: roman in verhalen, maar ook – sorry – voor Nathan Sid, Indische duinen, Familieziek en Ik kom terug. Geloof hem dus niet op zijn woord (behalve als hij zegt: ‘Niet alle verbeelding is autobiografisch’).

—

Waar ik mee worstel is de manier waarop In het buitengebied : roman in verhalen gepresenteerd wordt. Ik ben er – ondanks de lassen: Binnenstem en de passen op de ‘plaas’ – nog niet van overtuigd dat het een ‘roman in verhalen’ is.

In het buitengebied: roman in verhalen
doet me denken aan de Van Dis uit de tijd dat ik zijn Faits Divers en bijdragen aan het Zaterdags Bijvoegsel uit de krant knipte. Ik verbeeld me bovendien oude bekenden tegen te komen en die parade van personages belemmert het zicht op wat In het buitengebied beoogt te zijn. Voorlopig voel ik alleen die verwantschap en omring ik me met zijn oeuvre op zoek naar bewijzen.

Veel concrete aanwijzingen levert dat bladeren niet op. Ze zijn het natuurlijk allemaal net niet. Van Dis kijkt wel uit. Maar ze – de personages aan wie Van Dis verhalen wijdt: Ronnie, Rivka, Claire, Victor en hun entourages; Akiko en Werner zijn een ander verhaal – zijn wel dezelfde weg gegaan als ‘het musse(n)jong’ (Casablanca: schetsen en verhalen), Susan Courtland (Palmwijn), Cathérine (Tikkop), Para en Alfredo (In Afrika).

Ooit kruisten ‘zij’ – ze waren toen nog mensen van vlees en bloed – het pad van Adriaan van Dis. Hij ontfermde zich over hen. Waar zij ophouden en hij begint, doet er in de literatuur niet toe.

—

Ik laat los dat In het buitengebied: een roman in verhalen een ontmoetingsplek is van al eerder tot personages getransformeerde passanten in de hoop dat het geheel daardoor de kans krijgt meer te zijn dan de som van de afzonderlijke delen.

Dan rest mij nog een hobbel. Doen alsof ik niet gelezen heb dat Adriaan van Dis ze laat opdraven om het tegenwicht te bieden aan het alleen zijn van zijn sombere, naar de dood verlangende, ik, en daarbij en passant ook nog een beeld schetst van een veranderend Nederland. Ook die nogal dwingende leesaanwijzing kleurde mijn kijk op In het buitengebied: roman in verhalen.

—

Loslaten en opnieuw beginnen dus. Om vervolgens te constateren dat In het buitengebied een in alle opzichten vintage Van Dis is vol personages die hij aan de zelfkant van het leven tegen het lijf liep. Personages met wie hij compassie heeft, maar waar hij net zo makkelijk de spot mee drijft. Personages die maar moeten zien hoe ze het hoofd boven water houden en personages die zichzelf en het (liefdadigheids)werk dat zij doen veel te serieus nemen. Personages die zowel spiegels als zelfportretten zijn.

Heel erg Van Dis is dat het ook over de actualiteit gaat. Over vluchtelingen. Over robotisering. Over (sociale) ongelijkheid. Over schone schijn.

En dan zijn er nog die kleine constanten. Het poetsen. Het helen. De dingen. De vader. De moeder. Werner.

—

Maar wat had ik graag nog meer Van Dis gezien. De Van Dis zoals hij in de intermezzi zijn ik body geeft en tot zijn recht laat komen. Want in Akiko, Ronnie, Rivka, Claire en Victor moet die ik hun luidruchtige gezelschap dulden. Waardoor zijn vertwijfeling zich minder manifesteert. Goed voor hem, maar minder goed voor de roman die In het buitengebied wat meer had mogen zijn.

 

In het buitengebied
Adriaan van Dis
Amsterdam : AtlasContact, 2017
ISBN 978-90-254-4927-8

Misschien ook interessant:

  1. Ik kom terug, of: de moeder in het werk van Adriaan van Dis
  2. Zomergasten 2015: Peter Buwalda, aangenaam (klassiek)
  3. Ik heb Een goed nest van Tessa de Loo ‘uit’
  4. Net als Juli Zeh bezat Christa Wolf geen poëtica: literatuur heeft geen onderwaterscherm

Filed Under: Beschouwingen, columns Tagged With: Adriaan van Dis, In het buitengebied: roman in verhalen

Comments

  1. Frederik Ruijter says

    23/06/2018 at 11:52

    Wat een mooie en weloverwogen recensie!

    Reply
  2. Frederik Ruijter says

    23/06/2018 at 11:56

    Wat een mooie en weloverwogen recensie!

    Ik moet hier nog wat aan toevoegen: the postmaster detected a duplicate comment – en neemt aan dat ik dit al eens heb verzonden. Wat een klungel!

    Reply

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Zoeken

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Nieuwste berichten

  • Over hoofden van doden literair scoren?
  • Een oude bekende, of: de kunst van het heel precies beschrijven
  • Peter Verhelst ‘verstopt’ in het werk van anderen
  • De tijd laten verstrijken
  • Poetry 2022: Het festival is begonnen

Spotlight

Auteurs

  • Liliane Waanders

Meest gelezen deze week

Tags

Adriaan van Dis Arnon Grunberg beeldende kunst boek boeken boekenweek Cees Nooteboom column De wereld draait door dood dwdd film fotografie gedicht Ilja Leonard Pfeijffer Jan Brokken journalistiek K.Schippers kunst lezen literatuur Louise O. Fresco Marguerite Duras muziek Oek de Jong Olympische Spelen Poetry International poëzie recensie roman Rotterdam schrijven sportzomer sportzomer 2012 sportzomer 2013 sportzomer 2014 stoïcijn tennissen Tour de France vertalen Virginia Woolf voetballen wielrennen William Shakespeare zomergasten

Zoeken

Volg Hanta

  • Facebook
  • RSS
  • Twitter

Hoofdmenu

  • Home
  • Over Hanta
  • Columns en beschouwingen
  • Recensies
  • Beschouwingen
  • Meer
  • Contact
  • Privacy statement

Rubrieken

  • Liliane leest
  • Kettinglezen & rijgschrijven
  • Mediamoment
  • Sportzomers en -winters!
  • Zomergasten
  • Thuisblijfreizen
  • Bouke’s blues
  • Proza
  • Poëzie

Net binnen

  • Over hoofden van doden literair scoren?
  • Een oude bekende, of: de kunst van het heel precies beschrijven
  • Peter Verhelst ‘verstopt’ in het werk van anderen

Archief

Auteurs

  • Liliane Waanders

Copyright © 2022 · News Pro Theme on Genesis Framework · WordPress · Log in

Hanta gebruikt cookies. Omdat een blog runnen zonder nou eenmaal niet kan. Wilt u geen cookies, zie dan de instructies hier: Meer over cookies Ok, ik snap het
Privacy & Cookies
Necessary Always Enabled