In Bananen op de bank – het verhaal waarmee Nouni van Arnhem de shortlist haalde van CJP’s Grote Schrijfwedstrijd – ergert het mannelijke personage zich aan de gewoonte om, en dat ook nog eens zonder duidelijk te maken dat het om een citaat gaat (aan het woord quote heeft hij helemaal een hekel), regels af te zonderen van het grote geheel waartoe zij behoren. Het zijn onderzetters die hij ooit cadeau kreeg die, steeds als hij een glas heft, zijn woede opwekken.
‘Je kan niet zomaar beslissen dat die ene zin uit een gedicht de belangrijkste is en los kan staan van zijn context. Wie beslist dat dan? Laten we deze ene regel voor eeuwig afscheiden van zijn regelkompanen zodat hij nooit meer gelijk zal zijn aan hen, zodat het gedicht voor altijd uit evenwicht zal zijn door de regel die schreeuwt: “Ha, mij ken je al, ik sta op gevels en bierviltjes!” ’
In het geval van Bananen op de bank is die ene zin: ‘Alles van waarde is weerloos’.
Dat het die zin is, is niet toevallig, want ‘Alles van waarde is weerloos’ was gegeven. Die ene losgezongen zin uit het gedicht De zeer oude zingt was het thema van de schrijfwedstrijd. (Zoals ‘En hoe verder hij ging, des te langer was zijn terugweg’ – een zin uit de novelle Het feestelijke leven van C.S.S. Crone – het denken en schrijven van deelnemers aan de ILFU-schrijfwedstrijd in gang zette.)
Nouni van Arnhem is niet de enige deelnemer aan de verhalenwedstrijd die ‘Alles van waarde is weerloos’ ook letterlijk gebruikt. Eigenlijk komt die zin opvallend vaak voor. Vaker dan ‘En hoe verder hij ging, des te langer was zijn terugweg’ in die andere wedstrijd. Maar Bananen op de bank is wel het enige verhaal waarin die zin niet alleen maar een eigen leven gaat leiden. Het personage refereert aan het grotere geheel en citeert ook nog de laatste twee zinnen uit De zeer oude zingt.
De zeer oude zingt
er is niet meer bij weinig
noch is er minder
nog is onzeker wat er was
wat wordt wordt willoos
eerst als het is is het ernst
het herinnert zich heilloos
en blijft ijlings
alles van waarde is weerloos
wordt van aanraakbaarheid rijk
en aan alles gelijk
als het hart van de tijd
als het hart van de tijd
Bananen op de bank staat samen met de negentien andere verhalen die de shortlist van CJP’s Grote Schrijfwedstrijd en de ILFU-schrijfwedstrijd haalden in Niemand anders: eenentwintig verhalen. Het eenentwintigste verhaal in de bundel is van Vrouwkje Tuinman die in de jury zat van de ILFU-schrijfwedstrijd.
Niemand anders is een uitgave van Het Literatuurhuis in Utrecht.
Leave a Reply