Gerrit Komrij vertrok in juni 1965 naar Kreta om zich daar definitief te vestigen. Een jaar later keert hij gedesillusioneerd naar Nederland terug. Het leven daar is niet geworden wat hij ervan verwachtte. De vrouw met wie hij vertrok, geeft al snel de voorkeur aan een Kretenzer. Een permanente verblijfplaats vinden, valt op Kreta niet mee. Waar hij wel in slaagde, was het schrijven van een roman. Een eerste stap richting het schrijverschap was gezet, zij het dat niemand zijn roman De lange oren van Midas uit wilde geven.
Later vond Gerrit Komrij De lange oren van Midas zelf niet goed genoeg meer om integraal uit te geven.
Het is dan ook niet de volledige roman die het hart vormt van De lange oren van Midas: het begin van een schrijverschap, een verzameling door Arie Pos bezorgde en ingeleide teksten. Niet de hele roman, maar wat er ontbreekt is niet duidelijk. Het had ook de hele roman kunnen zijn, gezien het plotloze karakter van het manuscript.
In De lange oren van Midas schreef Gerrit Komrij zijn frustraties van zich af. Terwijl hij nog midden in de ellende zat. Er is nog weinig afstand tussen de werkelijkheid zoals hij die optekent in zijn dagboeken – de journaals en Griekse schriftjes, waarin Arie Pos het manuscript inbedt – en de literatuur die hij ervan gemaakt heeft.
Pas in 2004 wist Gerrit Komrij een geslaagde literaire draai te geven aan het leven dat hij van juni 1965 tot juni 1966 op Kreta leidde. Toen verscheen Hercules, een roman waarin een anti-held de hoofdrol speelt.
In het hoofdstuk Taurus kijkt Tim terug op de tijd dat hij op Kreta woonde. Hij heeft alleen maar gelukkige herinneringen, maar als hij het spoor terug volgt, realiseert hij zich dat hij zichzelf – of zijn geheugen hem – al die jaren voor de gek heeft gehouden.
De opname van dat hoofdstuk uit Hercules rechtvaardigt de uitgave van De lange oren van Midas: het begin van een schrijverschap. Tot dat hoofdstuk wordt alleen bevestigd, dat De lange oren van Midas niet goed genoeg was. Dat de uitgevers die het manuscript afwezen, gelijk hadden.
Gerrit Komrij wilde wel schrijver worden, maar was dat toen op Kreta zeker nog niet. Daarvoor ontbrak het hem als mens aan relativeringsvermogen en als schrijver aan techniek.
Veertig jaar na zijn korte permanente verblijf op Kreta is Gerrit Komrij als mens en schrijver geen groentje meer. Kan hij die wonderlijke episode op het eiland in perspectief zien en geeft hij er literair een verantwoorde draai aan.
Het hoofdstuk uit Hercules zorgt voor evenwicht in De lange oren van Midas: het begin van een schrijverschap. Tot Taurus kun je je afvragen welk belang – anders dan het genereren van middelen om het Komrijk in stand te houden en Komrij’s weduwnaar financieel te ondersteunen – deze postume uitgave aan de vooravond van het eerste lustrum van het overlijden van Gerrit Komrij dient.
De dagboekaantekeningen en De lange oren van Midas zijn materiaal waaruit na het nodige schrappen en herschikken Hercules gemaakt is. Meer waarde moet je eigenlijk niet toekennen aan de hartenkreten van een getormenteerd jong mens dat ondanks zijn voornemen te emigreren eigenlijk liever in Amsterdam gebleven was, want daar had hij net voor vertrek een interessante, mooie jongen ontmoet, luisterend naar de naam Charles Hofman.
Leave a Reply