Abdelkader Benali, dichter in dienst?

Eigenlijk zocht ik verzachtende omstandigheden, maar naarmate ik me dieper in de materie verdiepte, zag de zaak er voor Abdelkader Benali steeds minder rooskleurig uit. De zaak is Vlisco. Vlisco is een Nederlands bedrijf dat kleurrijk textiel produceert voor de Afrikaanse markt. De net verschenen bundel gedichten van Abdelkader Benali is genoemd naar de gebatikte stoffen die Vlisco maakt: Wax Hollandais.

Bij iedere bundel is een boekenlegger bijgevoegd met aan de ene kant een print van een betreffende stof – er zijn drie verschillende boekenleggers in omloop – en informatie over het bedrijf. Informatie waarop de waar van de fabrikant aangeprezen wordt zoals dat in reclame vanzelfsprekend is.

In de bundel staat – in de afdeling Urbi et Orbi – het gedicht Vlisco. Het maakte oorspronkelijk deel uit van de stadswandeling waarbij Abdelkader Benali als stadsdichter van Helmond – hij was in 2015 artist in residence – voorging.

Vlisco

Binnen jouw muren worden van stof dromen
gemaakt en van dromen stof. Oui, madame,
la haute couture van een continent, machines
maken kilometers om de afstand tussen

huid en hoofd te dichten, de klant content.
Deze romantiek brengt ook gevaren met zich
mee – winstgevendheid maakt van schoonheid
een martelares, ze is erg mooi maar wel zwaar

in de stress. Voorlopig trillen de machines
een ritme dat de dames van Bamako
bekoort. Als ik langs die lange muur loop

leg ik mijn oor te luister. Hoor het opgewonden
ruisen van intercontinentaal contact. Belofte wie
morgen mooi wil zijn, vandaag al beginnen kan.

Ik vond het wel een vondst, deze verkapte vorm van sponsoring. Misschien dat ik op deze gedachte kwam omdat ik eerder deze week Het fluïde tijdperk van Atte Jongstra las, waarin het onder andere over kunst en politiek gaat en het beroep dat op de ondernemingszin van kunstenaars gedaan wordt in tijden van afnemende overheidsbemoeienis.

En toen ging ik zoeken naar informatie over de herkomst van de gedichten – Vlisco is niet het enige gedicht dat zijn bestaan aan een aanleiding te danken heeft (ik vond ook het beeld van Femmy Otten waar de cyclus De hermafrodiet bij hoort, en hoorde dat Abdelkader Benali nog wat aan het gedicht geschaafd heeft voordat hij het in Wax Hollandais opnam – en vond informatie waar je als lezer van Wax Hollandais geen boodschap aan moet hebben (over het honorarium van stadsdichter Abdelkader Benali, over Vlisco dat in de verkoop staat).

Het beste is om de gedichten te lezen en je af te vragen waar Abdelkader Benali de ideeën en de woorden vandaan haalt. Wat poëzie voor hem betekent. Waarom hij naast wat hij allemaal ook al is dichter wil zijn en blijven. Dat zijn geen vragen waarom je het antwoord via Google vindt. Die antwoorden liggen namelijk besloten in de gedichten zelf. De dichter zegt er zelfs letterlijk iets over. In De ontdekking van de poëzie, waarin een deurwaarder speelgoed komt confisqueren, maar ook in Meer lucht!

De schrijver is geen danser, de woorden lopen niet bij hem weg,
de woorden komen naar de schrijver toe.
Dichters zijn geen schrijvers. Dichters raken op. Zijn schaars.
Schrijvers houden spreekuur.
De dichter bezoekt de woorden, tikt ze op de borst, neemt de bloeddruk op,
vraagt diep in en uit te ademen, de dichter toont een zorgelijk gezicht:
rust rust rust
de receptuur is kort en onveranderlijk: meer lucht!
Eenmaal beter vergeten ze dat er ooit een arts op bezoek is geweest.

en de gedichten daar direct op volgen.

Maar schijn bedriegt natuurlijk, want hoe impressionistisch Abdelkader Benali ook dicht, hij is zich bewust van tradities waar hij in staat.