‘Dit boek kan dat hebben’, zoiets zei Renate Dorrestein lachend om een journalist gerust te stellen. Ze had die journalist – was het Caroline Lo Galbo, in VPRO Boeken? – net verteld, dat ze ondanks haar ziekte en beperkte levensverwachting toch nog aan een nieuw boek begonnen was. De journalist maakte zich zorgen, want wat als Renate Dorrestein niet in staat zou zijn dat boek te voltooien.
Ik vroeg me af wat voor een boek dat zou kunnen zijn. Een boek dat zich zo voegt naar de maker dat het ook af is als die vroegtijdig overlijdt. Veel verder dan een verhalenbundel kwam ik niet, en ik besloot rustig af te wachten.
En toen was daar – veel eerder dan ik had verwacht – Dagelijks werk: een schrijversleven, waarvoor Renate Dorrestein (gelegenheids)stukken verzamelde, die verspreid en vaak in een kleine oplage verschenen buiten het zicht van haar vaste lezers. Elk van die stukken vertegenwoordigt een deel van haar schrijverschap. Voorzien van inleidende verhaaltjes ontstond ‘een echte Dorrestein.’ Zo staat het bij wijze van grap – want hoe vaak stond dat niet in een recensie – achter op Dagelijks werk: een schrijversleven.
Wat precies een echte Dorrestein is, laat zich nog niet zo heel eenvoudig omschrijven. Ik probeerde ooit in de voorbereiding op een interview de kern van het oeuvre te vangen in vijf trefwoorden. Nadat Renate Dorrestein eerst uitermate verbaasd keek, kon ze zich – geloof ik – wel vinden in wat mij opgevallen was tijdens het in korte tijd herlezen van haar hele oeuvre tot dat moment (Het duister dat ons scheidt, 2003).
Ik heb gezocht, maar het lijstje nog niet gevonden. Maar dat het lijstje aangevoerd werd door de enorme verscheidenheid aan niet-biologisch eigen kinderen die zij in haar werk een (hoofd)rol geeft, is me bijgebleven. *
Het Noorder Kinderhuis – haar laatste roman (die overigens nooit geschreven zal worden) – is een goed voorbeeld van een echte Dorrestein.
Des Dorresteins is zeker haar productiviteit. Ondanks ME en ondanks haar writer’s block. Ze schreef niet alleen bijna ieder jaar een roman, ze laat ook een enorm – voornamelijk in opdracht geschreven – ‘schaduwoeuvre’ na, waarvan in Dagelijks werk maar een deel verzameld is. Renate Dorrestein leeft letterlijk van haar pen/pc. Dat is hard werken, maar ze kloeg nooit.
* Er zal zeker ook iets over de onderwerpen en de setting van haar verhalen op dat lijstje gestaan hebben. En iets dat slaat op haar ambachtelijke manier van schrijven. Haar toon en temperament zal ik ook benoemd hebben, maar ik betwijfel of ik haar gedrevenheid, toewijding en trouw – aan de goede zaak, de lezer én haar werk – toen expliciet aan de orde gesteld heb.
Er is veel eigen aan het eigenzinnige oeuvre van Renate Dorrestein, en Dagelijks werk: een schrijversleven is daar een mooie dwarsdoorsnede van. Ook al is het geen proza.
Leave a Reply