P.C. Hooftprijs: Marga Minco krijgt hem eindelijk

Toen het werk van Marga Minco ruim drie jaar geleden gedundrukt werd, dacht ik even dat Van Oorschot iets wist wat pas later publiek gemaakt zou worden, namelijk dat aan Marga Minco de P.C. Hooftprijs voor verhalend proza 2016 was toegekend.
Ik had net de opzet van een ingezonden brief gelezen van iemand die vond dat er iets schort aan de opzet van de P.C. Hooftprijs. Het was hem een doorn in het oog dat Marga Minco nog steeds niet uitverkoren was, en hij weet dat aan het afwisselend ‘bekronen’ van verhalend proza, beschouwend proza en poëzie.

Maar nu heeft het een jury uiteindelijk toch behaagd om Marga Minco die eer wel te gunnen. Marga Minco is inmiddels 98. Er is al geruime tijd niets nieuws meer van haar hand verschenen. Dus deze P.C. Hooftprijs is met recht een kroon op een oeuvre. Een oeuvre waarin wat het betekent om als enige van een joods gezin de Tweede Wereldoorlog te overleven centraal staat. Dat van diverse kanten opgemerkt wordt dat dit oeuvre in vergelijking met de oeuvres van sommige andere (potentiële) winnaars klein is, doet aan de kwaliteit van dat oeuvre niets af.

—

Dat met de toekenning van de P.C. Hooftprijs 2019 recht gedaan is aan Marga Minco en haar werk laat onverlet dat het misschien niet zo verstandig is om jaarlijks een specifiek genre te bekronen. Dat daardoor schrijvers door de dood buiten de boot dreigen te vallen – gelukkig schrijft Jeroen Brouwers ook essays, dus misschien is hij volgend jaar aan de beurt – is maar een reden. Een andere – eigenlijk de belangrijkste – reden is dat de scheidslijnen tussen de genres vervagen. Schrijvers beperken zich niet tot één genre. Het ene genre bevat niet zelden sporen van een andere literaire vorm.

Maar het eventueel loslaten van het bekronen van een genre levert problemen op. Er is al een Prijs der Nederlandse Letteren. Het aantal schrijvers dat nu of op termijn in aanmerking komt, is groot en het blijft dus dringen. Het risico bestaat dat schrijvers die uitblinken in een minder toegankelijk of populair genre het afleggen tegen genres die terecht of niet het aanzien van de literatuur bepalen.

—

Dit is niet het moment om deze discussie te voeren. Nu moet alle aandacht gaan naar Marga Minco en haar oeuvre. Ik heb gisteren Het bittere kruid herlezen, dat ik net als zovelen voor de lijst las. Toen was ik druk met het beschrijven van thema’s en motieven. Moest ik de titel zien te duiden. Het meisje dat ik toen was, zag niet hoe goed deze kleine kroniek is. Gisteren kwam Het bittere kruid hard aan.